EM zal tijd nodig hebben

|

Auteur: Marco Visscher

Nederlandse pionier zal grote doorbraak niet meer meemaken. Frits van der Ham over het groeiende doorbraak van EM onder Nederlandse boeren.

Opmerkelijk genoeg was de man die EM in Nederland introduceerde nooit zo’n voorstander van biologische landbouw. ‘Je produceert zo’n dertig procent minder dan conventioneel’, berekent Frits van der Ham, ‘en het is in de winkel duurder. Dat kan niet de bedoeling zijn. Je moet als boer juist méér produceren met mínder kosten. Dat is met biologische landbouw hooguit mogelijk onder de allerbeste condities na héél veel jaren.’
Met zijn 67 jaar is ex-tuinbouwer Van der Ham niet de meest voor de hand liggende persoon om zoveel energie te steken in de introductie van EM. Maar het werk geeft hem voldoende energie om het nog een paar jaar vol te houden. Met zijn bedrijf Agriton, gevestigd in het Friese Noordwolde, produceert hij jaarlijks zo’n honderdduizend liter voor de markt in Nederland, Duitsland, België, Oostenrijk en Zwitserland. Het leeuwendeel van zijn afnemers in Nederland heeft een boerenbedrijf. Zo’n 2500 van de 90 duizend boerenbedrijven in Nederland gebruiken EM, maar ook steeds meer hobbyistische tuiniers ontdekken het.
Van der Ham: ‘Wij richten ons vooral op de conventionele boeren, want zíj zorgen voor de meeste vervuiling van de bodem, het milieu en de gezondheid. Biologische boeren, zo is mijn ervaring, staan niet erg open voor EM, omdat ze vaak vinden dat ze het al goed doen. Terwijl biologische boeren mét EM soms al in het eerste jaar hun productie met vijftig procent zien vermeerderen.’
Met name melkveeboeren ontdekken de voordelen van EM. ‘Er is geen stal en geen koe te vinden die werkelijk gezond is’, meent Van der Ham. ‘Ik ken een melkveehouder verderop die wel was uitgedokterd bij de veearts. Hij ging EM gebruiken in hun voeding. Dat maakt koeien minder vatbaar voor ziekten en verhoogt de melkproductie. Daarvoor hebben ze geen antibiotica nodig. Met EM bereiken melkveehouders soms een besparing op de ziektekosten van vijftig procent.’
Ander voorbeeld: een boer uit Ommen bracht een stier naar de plaatselijke slager, die hij had gevoed met EM. ‘De slager zei dat hij nog nooit zo’n mooi beest had gehad’, weet Van der Ham. ‘Na veertien dagen was het vlees nog steeds niet verkleurd. Dat is ongekend. Dat komt door de anti-oxidanten in EM. Daarom blijft de kleur hetzelfde als op de dag van de slacht.’
Het gebruik van kunstmest en landbouwchemicaliën is zo ingeslopen in het denkkader van boeren, dat het de introductie van EM belemmert. Van der Ham merkt het dagelijks. ‘Boeren willen niet graag iets nieuws. De meesten van hen hebben nooit iets anders gedaan dan conventionele landbouw, en dan zouden ze ineens zonder die middelen kunnen? Bovendien wordt het in kleine gemeenschappen vaak niet gewaardeerd als je iets anders doet dan anders.’
Het zal dan ook tijd kosten om EM in Nederland groot te maken. ‘De chemie heeft er vijftig jaar over gedaan om de landbouw in de wereld te veroveren. EM zal ook tijd nodig hebben. Het mestprobleem en de stikstof moeten worden teruggedrongen, heeft de Europese Unie bepaald. Dat is gunstig voor de introductie van EM, want daarvoor gelden deze problemen niet. Het duurt misschien nog twee generaties, misschien iets langer. Maar het komt. Ik zie dat verandering op komst is. Zeven jaar geleden verklaarden ze me voor gek als ik over EM begon; dat gaat nu al een stuk beter. Het is jammer dat ik de definitieve doorbraak van EM niet meer zal meemaken.’

Agriton produceert en verkoopt EM-producten aan de boer en EM Effectieve Micro-organismen en AM-EM verkopen EM producten voor de particulier.

Bron: dit artikel verscheen in Ode nummer 53