Af en toe een handje zand of modder binnenkrijgen zorgt voor gezonde kinderen.
Kinderen heel hygiënisch opvoeden doet hen meer kwaad dan goed.
Dit stelt kinderneuroloog Dr. Mata Shetreat-Klein, auteur van ‘The Dirt Cure’, het succesrecept voor een gezonde kroost: ‘Bacteriën zijn goed voor ons immuunsysteem’, vertelt zij aan Vakblad Vroeg. De meeste ouders doen hun best om hun kleine kinderen zo schoon en hygiënisch mogelijk op te voeden, maar dat doet hun kroost meer kwaad dan goed, vindt Shetreat. ‘We staan vaak negatief tegenover bacteriën, maar onderzoeken concluderen steeds vaker dat ze goed kunnen zijn voor ons immuunsysteem. Er zijn zelfs concrete studies die aanwijzen dat kinderen die in huishoudens opgroeien waar vaak bleekmiddel wordt gebruikt, vaker ziek zijn dan gezinnen die het niet gebruiken.’
Driemaal per week in bad
Ze adviseert kinderen ook hooguit drie keer te douchen, zodat de natuurlijke oliën op de huid behouden blijven, zodat de kinderhuid voldoende gehydrateerd blijft. Deze zijn ook belangrijk om de vitamine D van zonlicht goed te kunnen absorberen. Toen de dochter van Seatreat allergisch voor soja en zuivel bleek, besloot ze dieper in te gaan op de omgevingsfactoren op de gezondheid van kinderen. Wat resulteerde in haar boek ‘The dirt cure’.
(Waking Times | Karen Foster) Researchers have long suggested a link between the gut-brain axis and neuropsychiatric disorders such as autism, depression, and eating disorders. Using probiotics and prebiotics to alter the gut microbiota and influence the gut-brain axis may open up new ways of influencing neuropsychological conditions, says a new review.
The majority of the science for probiotics has focused on gut health, but as the understanding of the gut and the microbiome increases, probiotics are increasing linked to a range of beneficial effects, from weight management to immune support and allergy response, and from oral health to cholesterol reduction.
The gut contains microorganisms that share a structural similarity with the neuropeptides involved in regulating behavior, mood, and emotion – a phenomenon known as molecular mimicry.
At the “forefront of current research” is work on the gut-brain axis – the two direction communication between the gut microbiota and the brain. Data from rodent studies has indicated that modification of the gut microbiota can alter signaling mechanisms, emotional behavior, and instinctive reflexes.
Researchers have long postulated that gut bacteria influence brain function. A century ago, Russian embryologist Elie Metchnikoff surmised that a healthy colonic microbial community could help combat senility and that the friendly bacterial strains found in sour milk and yogurt would increase a person’s longevity.
Researchers have shown that under certain conditions, some types of normal gut bacteria can trigger disease. Sarkis Mazmanian, a microbiologist at the California Institute of Technology, dubbed these elements “pathobionts”; the term “pathogens”, in contrast, refers to opportunistic microbes that are not normally part of the gut microbial community.
Communication
According to a new review in Neuropsychiatric Disease and Treatment by Linghong Zhou and Jane Foster from McMaster University in Canada, communication channels between the gut and the brain include sympathetic and parasympathetic nerves and the enteric nervous system (ENS).
“The role of the sympathetic nervous system in the gut-brain axis includes regulating motility, blood flow, barrier function, and immune system activation”, they said. “Bidirectional communication via the vagus nerve, a component of the parasympathetic nervous system, is a well-established pathway for gut-brain signaling and, in recent years, has emerged as an important microbiota to brain communication pathway.“The ENS, sometimes referred to as “the second brain” comprises intrinsic primary afferent neurons, motor neurons, and glial cells contained within the myenteric plexus and the submucosal plexus that extends along the entire length of the gut. The ENS plays an essential role in normal intestinal function including motility and secretion.”
Gut-brain axis
The body can’t tell the difference between the structure of these mimics and its own cells, so antibodies could end up attacking both, potentially altering the physiology of the gut-brain axis. The bacteria present in the gut affects the communication between belly and brain, they said, and the lack of healthy gut microbiota lead to dysfunction in the gut-brain axis, which in turn may lead to neuropsychological, metabolic, and gastrointestinal disorders.
Intervention trials with select strains of probiotics have revealed that supplementation may influence mood (Lactobacillus casei Shirota), and anxiety and depression (L. helveticus and B. longum). There is also some data to support an effect with prebiotics, with improvements in stress hormone levels and attention in health volunteers taking oligosaccharides.
Neuropsychological disorders
The role of the gut microbiota in the development of neuropsychological disorders is also a focus for many researchers around the world, with data supporting an association between dysbiosis (microbial imbalance) in the gut and disorders including depression and autism spectrum disorder, metabolic disorders such as obesity, and gastrointestinal disorders including IBD and IBS.
“Fortunately, studies have also indicated that gut microbiota may be modulated with the use of probiotics, antibiotics, and fecal microbiota transplants as a prospect for therapy in microbiota-associated diseases”, wrote Zhou and Foster. “This modulation of gut microbiota is currently a growing area of research as it just might hold the key to treatment.”
The power of probiotics
Probiotics offset other intestinal bacteria that produce putrefactive and carcinogenic toxins. If harmful bacteria dominate the intestines, essential vitamins and enzymes are not produced and the level of harmful substances rises leading to cancer, liver and kidney disease, hypertension, arteriosclerosis and abnormal immunity. Harmful bacteria can proliferate under many different circumstances including peristalsis disorders, surgical operations of the stomach or small intestine, liver or kidney diseases, pernicious anaemia, cancer, radiation or antibiotic therapies, chemotherapy, immune disorders, emotional stress, poor diets and aging
The best known of the probiotics are the Lactobacilli, a number of species of which (acidophilus, bulgaricus, casei and sporogenes) reside in the human intestine in a symbiotic relationship with each other and with other microorganisms (the friendly Streptococci, E. coli and Bifidobacteria). Lactobacilli are essential for maintaining gut microfloral health, but the overall balance of the various microorganisms in the gut is what is most important.
Another probiotic which has recently generated a great deal of interest is the friendly yeast known as Saccharomyces boulardii, an organism that belongs to the Brewer’s Yeast family, not the Candida albicans group. S. boulardii is not a permanent resident of the intestine but, taken orally, it produces lactic acid and some B vitamins, and has an overall immune enhancing effect. In fact, it has been used therapeutically to fight candida infections.
Six surprising facts about microbes in your gut 1. What’s in your gut may affect the size of your gut
Need to lose weight? Why not try a gut bacteria transplant?New research published in the journal Sciencesuggests that the microbes in your gut may play a role in obesity.
2. Probiotics may treat anxiety and depression
Scientists have been exploring the connection between gut bacteria and chemicals in the brain for years. New research adds more weight to the theory that researchers call “the microbiome–gut–brain axis.”Research published in Proceedings of the National Academy of Science shows that mice fed the bacterium Lactobacillus rhamnosus showed fewer symptoms of anxiety and depression. Researchers theorize that this is because L. rhamnosus acts on the central gamma-aminobutyric acid (GABA) system, which helps regulate emotional behavior. L. rhamnosus, which is available as a commercial probiotic supplement, has also been linked to the prevention of diarrhea, atopic dermatitis, and respiratory tract infections.
3. The more bacteria the better
While bacteria on the outside of your body can cause serious infections, the bacteria inside your body can protect against it. Studies have shown that animals without gut bacteria are more susceptible to serious infections.Bacteria found naturally inside your gut have a protective barrier effect against other living organisms that enter your body. They help the body prevent harmful bacteria from rapidly growing in your stomach, which could spell disaster for your bowels. To do this, they develop a give-and-take relationship with your body. “The host actively provides a nutrient that the bacterium needs, and the bacterium actively indicates how much it needs to the host,” according to research published in The Lancet.
4. Gut bacteria pass from mother to child in breast milk
It’s common knowledge that a mother’s milk can help beef up a baby’s immune system. New research indicates that the protective effects of gut bacteria can be transferred from mother to baby during breastfeeding. Work published in Environmental Microbiology shows that important gut bacteria travels from mother to child through breast milk to colonize a child’s own gut, helping his or her immune system to mature.
5. Lack of gut diversity is linked to allergies
Too few bacteria in the gut can throw the immune system off balance and make it go haywire with hay fever.
Researchers in Copenhagen reviewed the medical records and stool samples of 411 infants. They found that those who didn’t have diverse colonies of gut bacteria were more likely to develop allergies. But before you throw your gut bacteria a proliferation party, know that they aren’t always beneficial.
6. Gut bacteria can hurt your liver
Your liver gets 70 percent of its blood flow from your intestines, so it’s natural they would share more than just oxygenated blood. Italian researchers found that between 20 and 75 percent of patients with chronic fatty liver disease–the kind not associated with alcoholism–also had an overgrowth of gut bacteria. Some believe that the transfer of gut bacteria to the liver could be responsible for chronic liver disease.
Denkfouten zorgen ervoor dat de landbouw en veehouderij een moeizame toekomst tegemoet gaan. Het roer moet om vindt Jan Feersma Hoekstra van Agriton. Het kortetermijndenken, met de nadruk op een zo hoog mogelijke productie, heeft geen toekomst. De aandacht moet gaan naar een goede gezondheid van bodem en vee. Microbiologie lijkt hierbij het toverwoord.
Research is increasingly showing a mind-body connection. Did you know, for example, that depression could be a result of bacteria in your gut?
In 2012, scientists at University College Cork discovered that brain levels of serotonin, or the ‘happy hormone,’ are regulated by the amount of bacteria in the gut during early life. In other words, normal adult brain function depends on the presence of gut microbes from when you were a child.
But even as an adult, gut bacteria, or microbiome, seems to affect mood. It helps to maintain brain function and influences the risk of psychiatric and neurological disorders like depression.
The connection
To better understand how this works, Dr. Willa Hsueh, from the Division of Endocrinology, Diabetes and Metabolism at Ohio State University’s Wexner Medical Center, explains that gut microbiome produce enzymes that make metabolites, or small molecules that result from metabolism, from the foods we eat. Many of these metabolites affect brain, neuroendocrine, and neurological function.
“The species of bacteria that people develop are impacted by many factors including type of food ingested, environment, presence of obesity and other diseases, infections and treatment with antibiotics,” says Dr. Hsueh.
Got serotonin? Dr. Patrick Fratellone, MD, FIM, RH (AHG), an integrative MD and herbalist, says 90 percent of serotonin, or the ‘happy hormone,’ is made in the small intestines.
Multiple insults to the gut can cause low serotonin. An important one can be caused by certain food allergies or sensitivities, Dr. Fratellone says, like non-celiac gluten sensitivity or celiac disease. People who have a gluten sensitivity or allergy may experience depression, anxiety, insomnia, and lack of focus/concentration. “Each of these is caused by changes in the neurotransmitters caused by the low serotonin level,” he says, “accompanied by low levels of vitamin D3.”
Other causes include overgrowth of candida, accumulation of metals in the body, and chronic infections, Dr. Fratellone says.
Treatment
It’s possible to test for gut flora and the presence of an overgrowth of certain bacteria strains, which are known to influence symptoms of anxiety and depression, says Dr. James Greenblatt, M.D., Chief Medical Officer and Vice President of Medical Services at Walden Behavioral Care and assistant clinical professor of psychiatry at Tufts University School of Medicine.
Dr. Fratellone recommends doing a blood test for allergies as well as starting a rotation and elimination dietary lifestyle. If the blood test is positive for celiac, then eliminating all gluten will result in a positive change in mood.
In addition to finding and treating the underlying cause, there are many supplements, vitamins, and herbs that help with digestion. “This will lead to changes in the neurochemistry, thus making the individual feel better,” says Dr. Fratellone. Some of these supplements include the amino acid glutamine and a probiotic. Herbs that have been shown to help alleviate gastrointestinal distress are Meadowsweet, Marsh mallow, Slippery Elm, and deglycerrhized licorice.
The bottom line is that it’s safe for women with depression to take high dose probiotics to help alleviate symptoms by maintaining a healthy gut balance, says Dr. Greenblatt.
Women’s risk
The University College Cork study showed that the serotonin-bacteria influence was sex dependent, with more effects in male compared with female animals.
Dr. Greenblatt cites a 2014 study published in Nature Communications. The study found that the microbes living in the guts of females and males react differently to diet, even if the diets are identical. “Genetics, lifestyle, diet and stress can affect the variety and abundance of certain strains of microbes in the gut, which can have a profound effect on mental health and well-being,” says Dr. Greenblatt. He says it’s unclear why women and men react differently to certain diets, but it could potentially be due to the different hormones produced by the different sexes, which affect the habitat of the gut microbiome. “Despite the differences, women are not necessarily more prone to this connection,” he says.
On the horizon
The good news is the more scientists learn about this phenomenon, the greater the benefit to our overall health. A Colorado professor is studying whether beneficial microbes can be used to treat or prevent stress-related psychiatric conditions, including depression. Ultimately, brain disorders may be treated through the gut, a much easier target for drug delivery than the brain.
Earlier this year, researchers gave 40 healthy young adults a powdered probiotic supplement every night for four weeks or a placebo, Dr. Greenblatt says. “The group that consumed the probiotic supplement began to see improvement in their moods and reported less reactivity to bouts of sadness, and had fewer depressive thoughts when compared to the non-probiotic group,” he adds. “Although preliminary, the results are promising in demonstrating the potential of probiotics as a safe and cost-effective therapy to help prevent and treat depression.”
Eventually, “the goal would be to measure bacteria and metabolites in a stool sample to determine whether there are microbiome and metabolite changes that predict or are causative of depression,” says Dr. Hsueh.
Experiencing the connection
Kim Rullo has irritable bowel syndrome (IBS) and depression/anxiety. She’s read about gut bacteria affecting overall health in terms of immunity issues, inflammation, and the like, so she says she wouldn’t be surprised if they were related somehow.
“I am always looking for ways to alleviate depression symptoms, whether it be exercise or other,” says Rullo. “I did a regimen of Activia and exercise when I was having severe stomach issues, and that seemed to positively affect my overall health.” She says with more research, she would probably explore a simple regimen once again to help her general wellness.
Another woman who has depression (and asked for her name to be withheld) says she definitely agrees with the gut-mental connection. “It’s very real,” she says. She’s been using a magnesium supplement every day for a year, and it has totally helped her get over depression. She never realized the connection before. Sure enough, magnesium is necessary for serotonin production.
She only heard about the supplement because she started seeing an acupuncturist, as traditional therapy wasn’t helping. Even though she went to the acupuncturist for depression, she was asked about how often she goes to the bathroom. The supplement was one of the first things recommended.
Of course, she did her own research as well. She read a lot of reviews and talked to her doctor. “[The supplement] has become a necessity for me,” she says. “For me, what I eat, my weight, constipation, and depression are all connected. Taking constipation out of the mix has helped break a vicious cycle.”
The rich array of microbiota in our intestines can tell us more than you might think.
Eighteen vials were rocking back and forth on a squeaky mechanical device the shape of a butcher scale, and Mark Lyte was beside himself with excitement. ‘‘We actually got some fresh yesterday — freshly frozen,’’ Lyte said to a lab technician. Each vial contained a tiny nugget of monkey feces that were collected at the Harlow primate lab near Madison, Wis., the day before and shipped to Lyte’s lab on the Texas Tech University Health Sciences Center campus in Abilene, Tex.
Lyte’s interest was not in the feces per se but in the hidden form of life they harbor. The digestive tube of a monkey, like that of all vertebrates, contains vast quantities of what biologists call gut microbiota. The genetic material of these trillions of microbes, as well as others living elsewhere in and on the body, is collectively known as the microbiome. Taken together, these bacteria can weigh as much as six pounds, and they make up a sort of organ whose functions have only begun to reveal themselves to science. Lyte has spent his career trying to prove that gut microbes communicate with the nervous system using some of the same neurochemicals that relay messages in the brain.
Inside a closet-size room at his lab that afternoon, Lyte hunched over to inspect the vials, whose samples had been spun down in a centrifuge to a radiant, golden broth. Lyte, 60, spoke fast and emphatically. ‘‘You wouldn’t believe what we’re extracting out of poop,’’ he told me. ‘‘We found that the guys here in the gut make neurochemicals. We didn’t know that. Now, if they make this stuff here, does it have an influence there? Guess what? We make the same stuff. Maybe all this communication has an influence on our behavior.’’
Credit: Illustration by Andrew Rae
Since 2007, when scientists announced plans for a Human Microbiome Project to catalog the micro-organisms living in our body, the profound appreciation for the influence of such organisms has grown rapidly with each passing year. Bacteria in the gut produce vitamins and break down our food; their presence or absence has been linked to obesity, inflammatory bowel disease and the toxic side effects of prescription drugs. Biologists now believe that much of what makes us human depends on microbial activity. The two million unique bacterial genes found in each human microbiome can make the 23,000 genes in our cells seem paltry, almost negligible, by comparison. ‘‘It has enormous implications for the sense of self,’’ Tom Insel, the director of the National Institute of Mental Health, told me. ‘‘We are, at least from the standpoint of DNA, more microbial than human. That’s a phenomenal insight and one that we have to take seriously when we think about human development.’’
Given the extent to which bacteria are now understood to influence human physiology, it is hardly surprising that scientists have turned their attention to how bacteria might affect the brain. Micro-organisms in our gut secrete a profound number of chemicals, and researchers like Lyte have found that among those chemicals are the same substances used by our neurons to communicate and regulate mood, like dopamine, serotonin and gamma-aminobutyric acid (GABA). These, in turn, appear to play a function in intestinal disorders, which coincide with high levels of major depression and anxiety. Last year, for example, a group in Norway examined feces from 55 people and found certain bacteria were more likely to be associated with depressive patients.
At the time of my visit to Lyte’s lab, he was nearly six months into an experiment that he hoped would better establish how certain gut microbes influenced the brain, functioning, in effect, as psychiatric drugs. He was currently compiling a list of the psychoactive compounds found in the feces of infant monkeys. Once that was established, he planned to transfer the microbes found in one newborn monkey’s feces into another’s intestine, so that the recipient would end up with a completely new set of microbes — and, if all went as predicted, change their neurodevelopment. The experiment reflected an intriguing hypothesis. Anxiety, depression and several pediatric disorders, including autism and hyperactivity, have been linked with gastrointestinal abnormalities. Microbial transplants were not invasive brain surgery, and that was the point: Changing a patient’s bacteria might be difficult but it still seemed more straightforward than altering his genes.
When Lyte began his work on the link between microbes and the brain three decades ago, it was dismissed as a curiosity. By contrast, last September, the National Institute of Mental Health awarded four grants worth up to $1 million each to spur new research on the gut microbiome’s role in mental disorders, affirming the legitimacy of a field that had long struggled to attract serious scientific credibility. Lyte and one of his longtime colleagues, Christopher Coe, at the Harlow primate lab, received one of the four. ‘‘What Mark proposed going back almost 25 years now has come to fruition,’’ Coe told me. ‘‘Now what we’re struggling to do is to figure out the logic of it.’’ It seems plausible, if not yet proved, that we might one day use microbes to diagnose neurodevelopmental disorders, treat mental illnesses and perhaps even fix them in the brain.
In 2011, a team of researchers at University College Cork, in Ireland, and McMaster University, in Ontario, published a study in Proceedings of the National Academy of Science that has become one of the best-known experiments linking bacteria in the gut to the brain. Laboratory mice were dropped into tall, cylindrical columns of water in what is known as a forced-swim test, which measures over six minutes how long the mice swim before they realize that they can neither touch the bottom nor climb out, and instead collapse into a forlorn float. Researchers use the amount of time a mouse floats as a way to measure what they call ‘‘behavioral despair.’’ (Antidepressant drugs, like Zoloft and Prozac, were initially tested using this forced-swim test.)
For several weeks, the team, led by John Cryan, the neuroscientist who designed the study, fed a small group of healthy rodents a broth infused with Lactobacillus rhamnosus, a common bacterium that is found in humans and also used to ferment milk into probiotic yogurt. Lactobacilli are one of the dominant organisms babies ingest as they pass through the birth canal. Recent studies have shown that mice stressed during pregnancy pass on lowered levels of the bacterium to their pups. This type of bacteria is known to release immense quantities of GABA; as an inhibitory neurotransmitter, GABA calms nervous activity, which explains why the most common anti-anxiety drugs, like Valium and Xanax, work by targeting GABA receptors.
Cryan found that the mice that had been fed the bacteria-laden broth kept swimming longer and spent less time in a state of immobilized woe. ‘‘They behaved as if they were on Prozac,’’ he said. ‘‘They were more chilled out and more relaxed.’’ The results suggested that the bacteria were somehow altering the neural chemistry of mice.
Until he joined his colleagues at Cork 10 years ago, Cryan thought about microbiology in terms of pathology: the neurological damage created by diseases like syphilis or H.I.V. ‘‘There are certain fields that just don’t seem to interact well,’’ he said. ‘‘Microbiology and neuroscience, as whole disciplines, don’t tend to have had much interaction, largely because the brain is somewhat protected.’’ He was referring to the fact that the brain is anatomically isolated, guarded by a blood-brain barrier that allows nutrients in but keeps out pathogens and inflammation, the immune system’s typical response to germs. Cryan’s study added to the growing evidence that signals from beneficial bacteria nonetheless find a way through the barrier. Somehow — though his 2011 paper could not pinpoint exactly how — micro-organisms in the gut tickle a sensory nerve ending in the fingerlike protrusion lining the intestine and carry that electrical impulse up the vagus nerve and into the deep-brain structures thought to be responsible for elemental emotions like anxiety. Soon after that, Cryan and a co-author, Ted Dinan, published a theory paper in Biological Psychiatry calling these potentially mind-altering microbes ‘‘psychobiotics.’’
It has long been known that much of our supply of neurochemicals — an estimated 50 percent of the dopamine, for example, and a vast majority of the serotonin — originate in the intestine, where these chemical signals regulate appetite, feelings of fullness and digestion. But only in recent years has mainstream psychiatric research given serious consideration to the role microbes might play in creating those chemicals. Lyte’s own interest in the question dates back to his time as a postdoctoral fellow at the University of Pittsburgh in 1985, when he found himself immersed in an emerging field with an unwieldy name: psychoneuroimmunology, or PNI, for short. The central theory, quite controversial at the time, suggested that stress worsened disease by suppressing our immune system.
By 1990, at a lab in Mankato, Minn., Lyte distilled the theory into three words, which he wrote on a chalkboard in his office: Stress->Immune->Disease. In the course of several experiments, he homed in on a paradox. When he dropped an intruder mouse in the cage of an animal that lived alone, the intruder ramped up its immune system — a boost, he suspected, intended to fight off germ-ridden bites or scratches. Surprisingly, though, this did not stop infections. It instead had the opposite effect: Stressed animals got sick. Lyte walked up to the board and scratched a line through the word ‘‘Immune.’’ Stress, he suspected, directly affected the bacterial bugs that caused infections.
To test how micro-organisms reacted to stress, he filled petri plates with a bovine-serum-based medium and laced the dishes with a strain of bacterium. In some, he dropped norepinephrine, a neurochemical that mammals produce when stressed. The next day, he snapped a Polaroid. The results were visible and obvious: The control plates were nearly barren, but those with the norepinephrine bloomed with bacteria that filigreed in frostlike patterns. Bacteria clearly responded to stress.
Then, to see if bacteria could induce stress, Lyte fed white mice a liquid solution of Campylobacter jejuni, a bacterium that can cause food poisoning in humans but generally doesn’t prompt an immune response in mice. To the trained eye, his treated mice were as healthy as the controls. But when he ran them through a plexiglass maze raised several feet above the lab floor, the bacteria-fed mice were less likely to venture out on the high, unprotected ledges of the maze. In human terms, they seemed anxious. Without the bacteria, they walked the narrow, elevated planks.
Credit Illustration by Andrew Rae
Each of these results was fascinating, but Lyte had a difficult time finding microbiology journals that would publish either. ‘‘It was so anathema to them,’’ he told me. When the mouse study finally appeared in the journal Physiology & Behavior in 1998, it garnered little attention. And yet as Stephen Collins, a gastroenterologist at McMaster University, told me, those first papers contained the seeds of an entire new field of research. ‘‘Mark showed, quite clearly, in elegant studies that are not often cited, that introducing a pathological bacterium into the gut will cause a change in behavior.’’
Lyte went on to show how stressful conditions for newborn cattle worsened deadly E. coli infections. In another experiment, he fed mice lean ground hamburger that appeared to improve memory and learning — a conceptual proof that by changing diet, he could change gut microbes and change behavior. After accumulating nearly a decade’s worth of evidence, in July 2008, he flew to Washington to present his research. He was a finalist for the National Institutes of Health’s Pioneer Award, a $2.5 million grant for so-called blue-sky biomedical research. Finally, it seemed, his time had come. When he got up to speak, Lyte described a dialogue between the bacterial organ and our central nervous system. At the two-minute mark, a prominent scientist in the audience did a spit take.
‘‘Dr. Lyte,’’ he later asked at a question-and-answer session, ‘‘if what you’re saying is right, then why is it when we give antibiotics to patients to kill bacteria, they are not running around crazy on the wards?’’
Lyte knew it was a dismissive question. And when he lost out on the grant, it confirmed to him that the scientific community was still unwilling to imagine that any part of our neural circuitry could be influenced by single-celled organisms. Lyte published his theory in Medical Hypotheses, a low-ranking journal that served as a forum for unconventional ideas. The response, predictably, was underwhelming. ‘‘I had people call me crazy,’’ he said.
But by 2011 — when he published a second theory paper in Bioessays, proposing that probiotic bacteria could be tailored to treat specific psychological diseases — the scientific community had become much more receptive to the idea. A Canadian team, led by Stephen Collins, had demonstrated that antibiotics could be linked to less cautious behavior in mice, and only a few months before Lyte, Sven Pettersson, a microbiologist at the Karolinska Institute in Stockholm, published a landmark paper in Proceedings of the National Academy of Science that showed that mice raised without microbes spent far more time running around outside than healthy mice in a control group; without the microbes, the mice showed less apparent anxiety and were more daring. In Ireland, Cryan published his forced-swim-test study on psychobiotics. There was now a groundswell of new research. In short order, an implausible idea had become a hypothesis in need of serious validation.
Late last year, Sarkis Mazmanian, a microbiologist at the California Institute of Technology, gave a presentation at the Society for Neuroscience, ‘‘Gut Microbes and the Brain: Paradigm Shift in Neuroscience.’’ Someone had inadvertently dropped a question mark from the end, so the speculation appeared to be a definitive statement of fact. But if anyone has a chance of delivering on that promise, it’s Mazmanian, whose research has moved beyond the basic neurochemicals to focus on a broader class of molecules called metabolites: small, equally druglike chemicals that are produced by micro-organisms. Using high-powered computational tools, he also hopes to move beyond the suggestive correlations that have typified psychobiotic research to date, and instead make decisive discoveries about the mechanisms by which microbes affect brain function.
Two years ago, Mazmanian published a study in the journal Cell with Elaine Hsiao, then a graduate student and now a neuroscientist at Caltech, and others, that made a provocative link between a single molecule and behavior. Their research found that mice exhibiting abnormal communication and repetitive behaviors, like obsessively burying marbles, were mollified when they were given one of two strains of the bacterium Bacteroides fragilis.
The study added to a working hypothesis in the field that microbes don’t just affect the permeability of the barrier around the brain but also influence the intestinal lining, which normally prevents certain bacteria from leaking out and others from getting in. When the intestinal barrier was compromised in his model, normally ‘‘beneficial’’ bacteria and the toxins they produce seeped into the bloodstream and raised the possibility they could slip past the blood-brain barrier. As one of his colleagues, Michael Fischbach, a microbiologist at the University of California, San Francisco, said: ‘‘The scientific community has a way of remaining skeptical until every last arrow has been drawn, until the entire picture is colored in. Other scientists drew the pencil outlines, and Sarkis is filling in a lot of the color.’’
Mazmanian knew the results offered only a provisional explanation for why restrictive diets and antibacterial treatments seemed to help some children with autism: Altering the microbial composition might be changing the permeability of the intestine. ‘‘The larger concept is, and this is pure speculation: Is a disease like autism really a disease of the brain or maybe a disease of the gut or some other aspect of physiology?’’ Mazmanian said. For any disease in which such a link could be proved, he saw a future in drugs derived from these small molecules found inside microbes. (A company he co-founded, Symbiotix Biotherapies, is developing a complex sugar called PSA, which is associated with Bacteroides fragilis, into treatments for intestinal disease and multiple sclerosis.) In his view, the prescriptive solutions probably involve more than increasing our exposure to environmental microbes in soil, dogs or even fermented foods; he believed there were wholesale failures in the way we shared our microbes and inoculated children with these bacteria. So far, though, the only conclusion he could draw was that disorders once thought to be conditions of the brain might be symptoms of microbial disruptions, and it was the careful defining of these disruptions that promised to be helpful in the coming decades.
The list of potential treatments incubating in labs around the world is startling. Several international groups have found that psychobiotics had subtle yet perceptible effects in healthy volunteers in a battery of brain-scanning and psychological tests. Another team in Arizona recently finished an open trial on fecal transplants in children with autism. (Simultaneously, at least two offshore clinics, in Australia and England, began offering fecal microbiota treatments to treat neurological disorders, like multiple sclerosis.) Mazmanian, however, cautions that this research is still in its infancy. ‘‘We’ve reached the stage where there’s a lot of, you know, ‘The microbiome is the cure for everything,’ ’’ he said. ‘‘I have a vested interest if it does. But I’d be shocked if it did.’’
Lyte issues the same caveat. ‘‘People are obviously desperate for solutions,’’ Lyte said when I visited him in Abilene. (He has since moved to Iowa State’s College of Veterinary Medicine.) ‘‘My main fear is the hype is running ahead of the science.’’ He knew that parents emailing him for answers meant they had exhausted every option offered by modern medicine. ‘‘It’s the Wild West out there,’’ he said. ‘‘You can go online and buy any amount of probiotics for any number of conditions now, and my paper is one of those cited. I never said go out and take probiotics.’’ He added, ‘‘We really need a lot more research done before we actually have people trying therapies out.’’
If the idea of psychobiotics had now, in some ways, eclipsed him, it was nevertheless a curious kind of affirmation, even redemption: an old-school microbiologist thrust into the midst of one of the most promising aspects of neuroscience. At the moment, he had a rough map in his head and a freezer full of monkey fecals that might translate, somehow, into telling differences between gregarious or shy monkeys later in life. I asked him if what amounted to a personality transplant still sounded a bit far-fetched. He seemed no closer to unlocking exactly what brain functions could be traced to the same organ that produced feces. ‘‘If you transfer the microbiota from one animal to another, you can transfer the behavior,’’ Lyte said. ‘‘What we’re trying to understand are the mechanisms by which the microbiota can influence the brain and development. If you believe that, are you now out on the precipice? The answer is yes. Do I think it’s the future? I think it’s a long way away.’’
Correction: June 25, 2015
An earlier version of this article described incorrectly the affiliation of Elaine Hsiao, an author of a study published in the journal Cell that linked bacteria to behavioral changes. At the time, she was a graduate student in the lab of Paul Patterson, another author of the study, not in the lab of Sarkis Mazmanian.
Mensen met hooikoorts of seizoensgebonden allergie zijn mogelijk gebaat bij probiotica. Dit blijkt uit een verzameling van verschillende studies naar dit onderwerp.
Onderzoekers van het Vanderbilt Medical Center in Nashville bestudeerden 23 eerder uitgevoerde studies met in totaal 1.919 proefpersonen.
Er wordt gedacht dat de toename in allergieën deels toe te schrijven valt aan een gebrek aan bacteriën in de darmen als gevolg van de schonere leefomstandigheden.
Als je in een heel schone omgeving woont, kom je niet voldoende in contact met micro-organismen waardoor je immuunsysteem overuren gaat draaien als het in contact komt met onschadelijke allergenen. Probiotica zouden dit mogelijk kunnen verbeteren door de hoeveelheid goede bacteriën in het spijsverteringskanaal te vergroten.
Meer studies
De kwaliteit van de onderzoeken varieerden. Mede daarom geven de wetenschappers aan dat meer onderzoek nodig is voor dat probiotica als behandeling kan worden geadviseerd bij hooikoorts.
Van de studies die de onderzoekers bestudeerden, toonden zeventien een verbetering van de klachten of kwaliteit van leven door het gebruik van probiotica in vergelijking tot mensen die een placebo nuttigden.
Binnen de overige zes onderzoeken werd echter geen verbetering gevonden. De resultaten van de review zijn veelbelovend, maar aangezien in de studies verschillende probiotica werden gebruikt binnen verschillende onderzoeksgroepen vinden de onderzoekers het te vroeg om probiotica daadwerkelijk aan te bevelen.
Het gebruik van probiotica zorgt er voor dat mensen minder piekeren. Daarmee zou het middel in de toekomst een aanvullende of preventieve therapie kunnen zijn tegen depressies. Dat blijkt uit onderzoek van de universiteiten van Amsterdam en Leiden, gepubliceerd in Brain, Behavior, and Immunity.
Daarnaast is ook aangetoond dat probiotica mogelijk werken tegen migraine, zo wijst een nieuwe pilotstudie van de Universiteit van Wageningen uit.
Dit is de eerste keer dat onderzocht is of het toedienen van probiotica werkt tegen piekeren. “Piekeren is het hebben van terugkerende gedachten over mogelijke oorzaken en gevolgen van iemands ellende en bedroefdheid”, legt onderzoeker Saskia van Hemert uit.
“Bewezen is dat piekeren een indicator is van depressies; het is een van de meeste voorspellende kwetsbaarheidsfactoren van een depressie. Probiotica zou in de toekomst mogelijk een middel tegen depressies kunnen worden, aangezien uit het onderzoek blijkt dat probiotica piekeren kan voorkomen”, aldus van Hemert.
Levende bacteriën
Probiotica zijn levende bacteriën die, wanneer toegediend in adequate hoeveelheden, functioneel zijn in onder andere het verbeteren van de spijsvertering en het immuunsysteem. De onderzoeksgroep in het onderzoek piekerde na deze vier weken significant minder dan de controlegroep.
Probiotica is niet alleen werkzaam tegen piekeren, ook migraines worden mogelijk verholpen door de micro-organismen.
Migraine
De onderzoeksgroep van de Universiteit van Wageningen zag het aantal migrainedagen met 25 procent afnemen. De hypothese is dat probiotica een positief effect hebben op de darmbarrière en daardoor migraine voorkomt.
Verstoring van de darmbarrière zou namelijk migraineaanvallen kunnen uitlokken en het is bekend dat probiotica de darmbarrière kunnen versterken.
Momenteel loopt er een nieuwe studie aan de Universiteit van Wageningen, waarin het positieve effect van probiotica op migraine nader onderzocht wordt. De resultaten van deze studie worden aan het eind van het jaar verwacht.
Microferm (EM-Actief) wordt gebruikt als probiotica.
(Agus Judistira) In deze verbazingwekkende lezing legt Rob Knight uit waarom de bacteriën die we in ons lichaam hebben zeer bepalend zijn voor onze gezondheid, ons uiterlijk en zelfs onze voorkeuren. Ze zijn zelfs meer bepalend dan ons DNA.
De onderlinge overeenkomsten in DNA tussen twee willekeurige mensen is gemiddeld 99,9%, terwijl in het zelfde geval er gemiddeld maar slechts 10% overeenkomsten zijn in de bacteriële populatie.
Welke bacteriën we hebben hangt af van welke bacteriën in de vagina van de moeder aanwezig zijn geweest tijdens onze geboorte. Babies die geboren zijn d.m.v. een keizersnede, en dus de gang langs de vagina missen, missen de beschermende bacteriën en hebben daardoor statistisch meer last van astma, allergieën, overgewicht, etc.
Het blijkt dat gedurende ons leven ons bacteriepopulatie vrij onveranderlijk blijft, zelfs als we in een dichte gemeenschap leven met mensen van totaal andere bacteriële samenstelling. Een uitzondering is natuurlijk wanneer we bewust de samenstelling van de populatie veranderen.
In laboratoriumtesten is aangetoond dat muizen die dik zijn weer slank gemaakt kunnen worden, door de bacteriële populatie van een slanke muis of een slanke mens over te nemen.
Door de verschillende bevindingen over het belang van de bacteriën komt het wetenschappelijk team met enkele nieuwe, vooruitstrevende manieren om (ernstige) chronische ziekten te voorkomen en te genezen.
In de lezing worden ook enkele verrassende gegevens getoond waardoor we kunnen begrijpen waarom bacteriën zo bepalend zijn voor ons welzijn.
Hierna zult u nooit meer met dezelfde ogen naar gezondheid en biochemie kijken. Als gezondheid een belangrijk onderwerp is voor u, is dit een ‘must see’.
Researchers at Cornell University have successfully treated diabetic rats by engineering a strain of lactobacillus, a rod-shaped bacteria common in the human gut, resulting in up to 30 percent lower blood glucose levels. The technology could pave the way for a new treatment for both type 1 and type 2 diabetes that could one day see managing diabetes be as easy as taking a daily probiotic pill..
According to the World Health Organisation (WHO), diabetes is one of the leading causes of death and disability worldwide. In the US, the Centers for Disease Control (CDC) reports that around 29 million people have the disease, many of whom aren’t even aware they have it. The Cornell study could take us one step closer to a safe, effective way for people to control the disease.
In their proof of principle study the researchers modified a strain of human lactobacillus to secrete a protein called Glucagon-like peptide 1 (GLP-1), which helps manage blood sugar levels, and administered it orally to diabetic rats for 90 days.
The upper intestinal epithelial cells of the diabetic rats were converted into cells that acted very much like pancreatic beta cells, which in healthy people monitor blood glucose levels and secrete insulin to balance glucose levels.
The rats with high blood glucose developed insulin-producing cells within the upper intestine in numbers sufficient to replace 25 to 33 percent of the insulin capacity of nondiabetic healthy rats.
“The amount of time to reduce glucose levels following a meal is the same as in a normal rat, … and it is matched to the amount of glucose in the blood, just as it would be with a normal-functioning pancreas,” says John March, professor of biological and environmental engineering at Cornell University and the paper’s senior author. “It’s moving the center of glucose control from the pancreas to the upper intestine.”
Conversely, the engineered probiotic did not appear to affect the blood glucose levels of healthy rats.
The technology is being licensed by biopharmaceutical company BioPancreate, which is working to get the therapy into production for human use.
“Since this has not been tested in humans we do not know the extent to which it will replace needed insulin making capacity,” March told Gizmag. “It is possible that someone who currently injects insulin will not have to anymore, but it is perhaps more likely that it will be used in conjunction with other methods to maintain healthy glucose levels.”
Future work will test higher doses to see if a complete treatment can be achieved, and the team is looking at many avenues for improving this technology for both diabetes and several other diseases, says March.
Biologisch graan, groente en fruit bevatten een hoger gehalte aan antioxidanten dan ‘gewone’ voeding. Dat blijkt uit een meta-analyse van van onder meer Carlo Leifert, hoogleraar Ecological Agriculture aan Newcastle University. De studie is in tegenspraak met eerdere meta-analyses. Volgens de onderzoekers werd daarbij een andere methodologie gebruikt, maar de belangrijkste factor is tijd. “Onderzoek
in dit vakgebied is langzaam op gang gekomen, waardoor we over veel meer data kunnen beschikken dan onderzoekers vijf jaar geleden”, aldus Leifert.
Volgens de onderzoekers zou een overgang naar biologisch fruit, groente en granen en daarvan afgeleide voedingsmiddelen een extra hoeveelheid antioxidanten verschaffen. De gemiddelde niveaus van de antioxidanten in biologisch graan, groente en fruit liggen tussen de 19% (fenolen) en 69% hoger (flavanonen) dan de gehaltes in niet-biologische voeding. Andere antioxidanten liggen daar tussenin: stilbenen +28%, flavonen +26%, flavonolen +50% en anthocyanides +51%. Veel van deze bioactieve stoffen zijn in voedingsinterventies en epidemiologische studies in verband gebracht met een verlaagd risico op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, hersenziekten en bepaalde vormen van kanker.
Mineralen en vitamines
De onderzoekers constateerden bovendien verschillen voor enkele mineralen en vitamines. Zo zit er 6% meer vitamine C in biologische producten. Aan de andere kant werd 15% minder vitamine E aangetroffen. Verder bleken in gangbare gewassen vier maal vaker residuen van pesticiden voor te komen. Ook zat er in biologische gewassen een gemiddeld 48% lagere concentratie van het giftige metaal cadmium.
Database beschikbaar
Leifert zegt dat het debat over biologisch versus niet-biologisch al tientallen jaren loopt, maar dat het bewijs van de net gepubliceerde studie overweldigend is. Toch noemt hij de studie een vertrekpunt. “We hebben overtuigend aangetoond dat er een verschil in samenstelling is tussen biologische en reguliere gewassen, nu is er een dringende behoefte aan een goed gecontroleerd humaan interventieonderzoek en cohortstudies die speciaal zijn ontworpen om de impact van een overgang naar biologische voeding op de gezondheid vast te stellen en te kwantificeren.” De auteurs stellen de volledige database die is gebruikt voor de meta-analyse beschikbaar via de website van Newcastle University. Ze willen daarmee het publieke en wetenschappelijke debat stimuleren.
Het aantal bacteriën dat ons bekend is en in onze ingewanden leeft, is zojuist meer dan verdubbeld. Onderzoekers hebben 500 tot voor kort onbekende micro-organismen die in ons darmkanaal leven in kaart gebracht.
Tot voor kort waren we bekend met zo’n 200 tot 300 bacteriële soorten in ons darmkanaal. Maar Deense onderzoekers hebben die aantallen nu meer dan verdubbeld. Ze identificeerden maar liefst 500 tot voor kort onbekende micro-organismen in de ingewanden.
Naast de 500 micro-organismen, identificeerden de onderzoekers ook 800 onbekende bacteriële virussen die de bacteriën die in onze ingewanden leven, aanvallen. “Onze studie vertelt ons welke bacteriële virussen welke bacteriën aanvallen,” vertelt onderzoeker Henrik Bjørn Nielsen.
Het onderzoek kan ons meer inzicht geven in ziektes als diabetes type II, overgewicht en astma. Bovendien kan het ons wapens opleveren in de strijd tegen resistente bacteriën. “We hebben in het verleden geëxperimenteerd met het gebruiken van bacteriën en virussen om ziektes te bestrijden, maar dat hebben we even geparkeerd, omdat antibacteriële middelen zo goed werkten tegen veel infectieziekten. Als we meer te weten kunnen komen over wie wat aanvalt, kunnen we wellicht met een alternatief voor deze antibacteriële middelen komen. Het is daarom heel belangrijk dat we nog veel meer relaties tussen bacteriën en de virussen die hen aanvallen identificeren en beschrijven.”
MICROBES IN ONS LICHAAM
Ons lichaam is een microbiële planeet. De meeste microbes leven in ons spijsverteringskanaal, te beginnen bij de mond. De gingivale groeve – de overgang tussen de tanden en kiezen en het tandvlees – is het rijkst aan bacteriën. Bacteriën hebben vaak een dubbelrol: aan de ene kant kunnen ze schade aanrichten, maar ook beschermen ze ons.
Een interessant bericht van Vinny Pinto, EM-expert uit Amerika, die hij vandaag op zijn Facebook-prikbord plaatst:
How I Answered the Question “But don’t you worry about germs and parasites when you eat raw meat, fish and dairy?”
In 2006, I was giving a one-day seminar near Appleton, Wisconsin on a special class of beneficial probiotic microbes (Syntropic Antioxidative Microbes, Type 4 consortia) and their applications in agriculture and in human and animal health. During the Q&A part of the session, a woman said: “I came to this seminar because I know of your work in the realms of largely-raw and partly-raw Paleolithic diets, and I have visited your raw Paleo diet website many times. I drove a long distance today to ask you this question: Don’t you worry about being exposed to germs and parasites when you eat raw meat, raw fish and raw dairy?”
Here is what I said to her in reply:
“Yes, I worry a lot about microbes and so-called parasites in relation to my consumption of raw meat, fish and dairy! Specifically, what I worry about is the possibility that, due to modern sanitation practices and the ubiquity of antibiotics and anthelmintic drugs in modern agriculture, I may not be exposed to as many microbes and so-called parasites in the raw meat, dairy and fish that I eat as I would prefer.
You see, I believe that in order to be truly healthy, and to able to have a truly strong immune system, our bodies need to be regularly exposed to a very wide variety of microbes and so-called parasites, where most of the latter are not true parasites at all, but rather commensals which are quite necessary for optimal health! So, I tend to go out of my way to increase my exposure to all sorts of microbes and so-called parasites in my diet, and about the only cautionary rule of thumb that I employ is that I totally avoid the eating raw meat of carnivorous animals (such a pigs), in order to avoid trichinosis, an illness caused by exposure ot a type of roundworm known as Trichinella spiralis.”
In a smaller break-out group a bit later in the seminar, I expounded upon my earlier answer to the woman’s question about microbes and “parasites” in raw foods, adding that the vast majority of microbes, over 99.99% of them, are harmless, and that even many of the so-called foodborne “pathgenic microbes”, such as Listeria, Salmonella, and the “bad” strains of E. coli (i.e., the O157:H7 variant) are harmless to persons who have healthy GI tracts and who have not abused their bodies and their GI tracts by having ingested antibiotics.
Bacteriën hebben een slechte reputatie. Onterecht, zo blijkt uit ‘Allemaal beestjes’, geschreven door wetenschapsjournalist Jop de Vrieze, waarin hij beschrijft hoe bacteriën, schimmels, virussen en andere micro-organismen op ons lichaam vertoeven. Ze zijn ontzettend belangrijk voor onze gezondheid, zo blijkt uit steeds meer wetenschappelijk onderzoek. De Vrieze vat de stand van zaken van dit dynamische vakgebied samen.
De Vriezes fascinatie voor de micro-organismen op ons lichaam begon toen hij ontdekte dat een mens ongeveer anderhalve kilo van dit kleine spul met zich meedraagt. Dit boek is een levendig en openhartig verslag van zijn ontdekkingstocht naar het reilen en zeilen van micro-organismen op het menselijk lichaam. Je komt meer van Jop te weten dan je waarschijnlijk van je beste vrienden weet: in diverse labs leverde hij een potje poep af om de bevolking van zijn eigen darmstelsel te leren kennen. Zijn beschrijving van deze experimenten is een originele en effectieve manier om op luchtige wijze veel informatie over te brengen. De Vrieze reisde voor dit boek van Almere tot Tanzania en ondervroeg onderzoekers die de wondere wereld van de microbiota op het menselijk lichaam proberen te begrijpen.
Diverse ecosystemen op het lichaam passeren de revue, want hoewel de schijnwerpers zich steeds weer richten op darmbacteriën, zijn de populaties in de mond, neus, keel, longen, vagina en op de huid ook belangrijk voor onze gezondheid. De Vrieze legt uit hoe je aan evenwichtige micro-organismenpopulaties komt, hoe je deze in stand kunt houden en wat de gevolgen kunnen zijn als je ze kwijt raakt. Hier en daar staan tips over hoe je je micro-organismen tevreden houdt. Deze bijvoorbeeld – uit het leven gegrepen: voor het mondklimaat is het belangrijk om zuuraanvallen in aantal en duur te beperken. Dus die zak snoep kun je beter in één keer leeg eten dan verspreid over de hele middag. Dat doe ik alvast goed.
Steeds meer onderzoek wijst in de richting van een cruciale rol voor darmbacteriën. Ook chronische aandoeningen elders in het lichaam lijken in verband te staan met een verstoorde darmbacteriehuishouding. Dit soort aandoeningen, waaronder waarschijnlijk metabool syndroom, reuma, allergieën en atherosclerose en misschien ook hersenaandoeningen als autisme en depressie, komen steeds meer voor. Steeds duidelijker wordt dat het moderne Westerse voedingspatroon en onze schone leefstijl in deze ontwikkelingen niet vrijuit gaan. Naast deze verontrustende inzichten duiken gelukkig ook de eerste therapeutische toepassingen van deze kennis op, inclusief, jawel, poeptransplantatie.
De Vrieze beschrijft de verschuiving die momenteel in de geneeskunde gaande is, om meer naar het hele lichaam te kijken in plaats van naar een enkel orgaan. Darmbacteriën hebben zo’n beetje overal mee te maken, dus een analyse van de aanwezige populaties kan veel ophelderen over allerhande kwalen. Het lijkt best realistisch dat we in de toekomst regelmatig een potje poep naar het lab brengen om te weten hoe het écht met ons gaat.
Dit boek praat je bij over een vakgebied waar we ongetwijfeld meer over gaan horen. Ook belangrijk: het leest lekker weg. De eerste twee hoofdstukken zijn wellicht wat taaie kost als de biologielessen wat zijn weggezakt, want daarin word iedereen voorgesteld die het kleine diertjesrijk op je lichaam bevolkt. Hoewel vlot geschreven, duizelt dat misschien even. Maar als je eenmaal met alle krioelende kleintjes hebt kennisgemaakt, ben je klaar voor De Vriezes ontdekkingstocht. Goed gekozen metaforen helpen je onderweg om vertrouwd te raken met nieuwe begrippen.
Ik heb veel geleerd over iets waarvan ik me niet half bewust was dat het zich allemaal op mijn lichaam afspeelt. De uitspraak op het kaft dat ‘het je kijk op je lichaam voorgoed zal veranderen’ is wat mij betreft waar. Ik was al niet de moeilijkste; ik eet gerust een kauwgompje dat op de grond is gevallen. Maar nu ben ik helemaal overtuigd dat te schoon niet goed voor je is. We zijn een aantal dingen ontwend die best heel goed voor ons waren. We moeten vaker in de modder spelen! Of picknicken in het gras. Voor je gezondheid. (Fijne zomer!)
Ik vind het zelf fijn dat een leerproces tegenwoordig niet meer wordt afgesloten met een overhoring, maar voor wie wat competitiever is ingesteld, sluit het boek af met een kruiswoordpuzzel waarmee je de opgedane kennis kunt testen. Met prijs!
Geef je immuunsysteem een flinke boost en wees allergieën en verkoudheden te snel af door voor een dieet te kiezen dat uiteenlopende gefermenteerde voedingsmiddelen bevat. Bij fermentatie worden suikers of andere koolhydraten namelijk omgezet door micro-organismen (bacteriën en of gisten) en net daarom brengen kefir en tempeh, maar ook zuurkool en augurken tal van gezondheidsvoordelen met zich mee.
Miso
Misopasta, gemaakt van gefermenteerde sojabonen en granen, zit boordevol essentiële mineralen en bestaat uit miljoenen micro-organismen die onze kracht en ons uithoudingsvermogen vergroten. De makkelijkste manier om van al die voordelen te genieten is door misosoep klaar te maken. Jeff Cox, auteur van ‘The Essential Book of Fermentation’, doet dat als volgt: ‘Voeg een stuk miso toe aan kokend water en laat je favoriete groenten – ik houd van uien en champignons – erin garen.’
Zuurkool
De tijd dat zuurkool enkel bij een hotdog mocht ligt voorgoed achter ons. Gefermenteerde kool is natuurlijk nog gezonder als je die gewoon zelf klaarmaakt. Dit eenvoudige recept helpt je alvast op weg:
Ingrediënten
– 1 kool
– enkele wortels
– chilipepers
– knoflookteentje
– zout
Bereiding
Snijd je favoriete koolsoort in kleine reepjes en doe hetzelfde met de wortels en de pepers. Versnipper het knoflookteentje. Gebruik vervolgens 110 gram zout per 450 gram groenten en meng alles in een grote glazen kom. Laat 5 tot 6 uur rusten en giet alles in een inmaakpot (volg daarbij de bijgeleverde gebruiksaanwijzingen).
Tempeh
Tempeh, een soort koek van soja afkomstig uit Indonesië, is een volledig eiwit dat alle aminozuren bevat. Helaas kan de smaak van deze vleesvervanger niet iedereen bekoren. Toch kan het in recepten met voldoende smaakmakers zoals sojasaus, een mengsel van sinaasappelsap, look, gember en ahornsiroop of andere marinades overheerlijk zijn.
Augurken
Augurken leveren je niet alleen een gezonde dosis probiotica op, je vindt ze ook in zowat elke voedingswinkel terug en heel wat mensen zijn dol op hun zure smaak. Op de blog A Beautiful Mess vinden we een eenvoudig recept terug voor homemade pickles. Je kunt hierbij voor klassieke komkommers kiezen, maar ook met wortels of radijsjes kan je zo aan de slag.
Bereiding: Snijd de groenten fijn en leg ze samen met een beetje dille en enkele peperkorrels in een glazen bokaal. Meng vervolgens een kopje water, een kopje wittewijnazijn, twee eetlepels zout en een eetlepel suiker in een kom. Vul de glazen potjes met het mengsel en sluit goed af. Plaats ze in de koelkast en je kunt er de volgende dag (en de rest van de maand) al van genieten.
Kombucha
Deze ‘mirakelthee’, die al langer populair is bij gezondheidsfreaks en beroemdheden, is vaak bruisend en heeft een lichtzure smaak. Experts beweren dat de bacteriën in dit drankje het immuunsysteem versterken, de vertering verbeteren en helpen om schadelijke toxines uit het lichaam te verwijderen. Kombucha bevat wel suikers, dus er dagelijks grote hoeveelheden van naar binnen spelen is geen goed idee.
Kefir
Kefir is een gefermenteerde melk die je zelf kan maken, maar ook gewoon in de supermarkt kunt kopen. De frisse smaak van deze vloeibare, licht alcoholische melkdrank doet denken aan die van drinkyoghurt en brengt tal van gezondheidsvoordelen met zich mee.
Zet twee dikke mensen naast elkaar en de een is gezond, terwijl de ander lijdt aan diabetes, hart- en vaatziekten of een leverprobleem. Overgewicht hoeft niet altijd gepaard te gaan met een slechte gezondheid; internationaal onderzoek wijst nu uit hoe dat kan. De sleutel: de bacteriën in onze darmen.
Een groep internationale wetenschappers bestudeerde de darmflora van bijna 300 Denen en ontdekte niet alleen verschillen tussen slanke en dikke mensen maar ook tussen dikke mensen onderling. Dikke mensen huisvesten vaker een armoedige bacteriepopulatie in hun ingewanden dan slanke mensen: ze hebben niet alleen minder bacteriën maar ook minder soorten.
Van de soorten die ontstekingen veroorzaken hebben ze er bijvoorbeeld relatief veel, van de bacteriën die ontstekingen remmen juist minder. En ontstekingen leiden tot allerlei gezondheidsklachten. Maar er zijn genoeg dikke mensen die wél een gezonde bacteriehuishouding hebben, en zij hebben daardoor minder kans op medische problemen door hun overgewicht.
Obesitas
Die vondst, gepubliceerd in Nature, kan grote gevolgen hebben voor de preventie en de behandeling van obesitas, zegt hoogleraar microbiologie Willem de Vos (Wageningen Universiteit). Het is heel goed mogelijk, zegt hij, dat sommige mensen eerder dik worden en lastiger afvallen dan anderen door een verkeerde samenstelling van hun populatie darmbacteriën.
Er zijn bijvoorbeeld darmbacteriën die door de productie van specifieke vetzuren de doorstroom van voedsel versnellen. Heb je die niet (genoeg), dan kom je mogelijk sneller aan.
Het goede nieuws is dat de bacteriehuishouding valt bij te sturen. Franse onderzoekers leverden daarvoor in Nature voorzichtig bewijs: toen ze dikke mensen een vetarm dieet lieten volgen, nam het aantal bacteriën in hun ingewanden toe. Maar de gezondheid verbeterde meer bij de dikke mensen die al een rijke bacteriehuishouding hadden. De Vos denkt dat niet alleen een dieet, maar ook de consumptie van bepaalde voedingsmiddelen (vezels bijvoorbeeld) het aantal en de soort darmbewoners kan beïnvloeden. Andere optie: bacterietherapie, door bijvoorbeeld een poeptransplantatie waarbij goede bacteriën van slanke naar dikke mensen worden overgezet.
Dode bacterie
Het beeld over het nut van bacteriën is de afgelopen jaren compleet veranderd, beseft De Vos. ‘Lange tijd was het credo: de beste bacterie is een dode bacterie. Nu zien onderzoekers het belang voor de gezondheid.’ Darmen herbergen honderden triljoenen bacteriën, die bij elkaar een kilo kunnen wegen. Ze doen veel meer dan voedsel verteren, zegt De Vos. Ze maken ook vitamines, beïnvloeden het immuunsysteem en communiceren met darm- en zenuwcellen. ‘Ze praten echt met ons, er is informatie-uitwisseling op vele fronten.’ De bacteriesoort akkermansia bijvoorbeeld, ooit in Wageningen ontdekt, komt meer voor in rijk gevulde darmen. De onderzoeksgroep van De Vos beschreef onlangs in PNAS dat die bacteriën (bij muizen) de darmwand versterken, zodat ziekteverwekkers minder snel kunnen binnendringen.
Of mensen te dik worden door slechte bacteriën of slechte bacteriën krijgen door hun overgewicht – die vraag kan nog niet worden beantwoord, zegt De Vos. Volgens de onderzoekers kan genetische variatie of bijvoorbeeld het gebruik van veel antibiotica in de kinderjaren de samenstelling van de darmflora bepalen. Eenmaal te dik, wordt de zaak er niet beter op en zo ontstaat een vicieuze cirkel. ‘Er is in ieder geval sprake van een verband en alle kennis daarover kan helpen bij het terugdringen van de obesitasepidemie.’
You may already know that a healthy gut and plenty of probiotics to support your gastrointestinal health are absolutely critical to boosting your immune system (gut flora may account for 80% of immunity), but a new study coming from the University of Michigan has proven that probiotics may just be the answer to poisonous chemotherapy treatments and the overuse of antibiotics which tend to kill all the good bacteria in our bodies.
When people undergo chemotherapy as a treatment for cancer, the antibiotics which are often prescribed post-treatment also kill whatever good bacteria are left, thus causing an absolute crisis for the immune system, and upping the chance that chemo will kill you.
Chemotherapy is already one of the top causes of death among cancer patients, though this fact is hotly contested. Much of the pro-chemo science comes from the $200 billion dollar industry which supports it. Many natural treatments for cancer are suppressed for his reason. The simple fact that making sure you have healthy gut flora can help keep you from dying of cancer is one of those ‘cures’ the Big Pharmaceutical companies don’t want you to be aware of, among utilizing other cancer-fighting foods.
The University of Michigan study, which was published in the journal Nature, was centered around ‘Rspol’ or ‘R-spondon1’ which activates cell production in the intestinal walls which then help to regenerate tissue that is damaged by chemotherapy and other forms of poisonous drugs. Mice given R-spondon1 survived fatal doses of chemotherapy since the substance was able to help their bodies regenerate new tissue faster than the chemo could destroy it.
The problem is that pharmaceutical companies can charge upwards of $50,000 for one dose of Rspol. The secret they don’t want you to know is that probiotics help your body to make its own – without the hefty price tag. In a healthy person with good gut-bacteria supported by probiotics and the reduction of high carbohydrates, meat, dairy, and refined sugars (which tend to cause an imbalance in healthy gut flora), this special R-spondon1 is made every 4 to 5 days all on its own as part of our bodies’ blueprint for naturally good health.
The epithelial cells in the intestinal walls are responsible for making sure this substance is made consistently, and without good probiotics and gut health, he cells start to slack on the job. Rapid cellular regeneration happens in those who have good gut health and balanced intestinal flora.
As the pharmaceutical companies continuously try to patent or co-opt natural cures, it is our responsibility to ourselves and our collective society to make sure people are aware of the natural ways which our bodies already heal themselves. You can pass this along to friends and family to make sure the pharmaceutical companies don’t keep us dumbed down. Probiotics, in short order, are a simple and natural way to support cellular regeneration and live through chemotherapy.
EM-X Effecten op het bloed: menselijk bloed
Analyse door Bradford Variable Projection
Medical Microscopic System
1. introductie
Zoöloog en bacterioloog prof. dr. Gunther Enderlain heeft het onderzoek van bloed met een dark-field microscoop ontwikkeld. Deze bijzondere
microscopische methode maakt het mogelijk een observatie van de bestaande micro-organismen in levend bloed.
Deze procedure levert exact bewijs over de samenstelling van het bloed, met name de toestand van de leukocyten, de erthyrocyten, het plasma en de
microben die erin voorkomen. Het onderzoek naar bloed met een dark-field microscoop is zeer geschikt voor een nauwkeurige en vroege diagnose op basis
van de veranderingen in het bloed ter voorkoming dat een ziekte ontstaat. Met deze methode kan de ziekte direct worden herkend in de beginfase en zo overeenkomstig worden behandeld.
Wij willen u het effect van EM-X op de structuur en functie van het menselijk bloed tonen. Met behulp van de dark-field methode worden bloedcellen zichtbaar gemaakt, en met de
fasecontrast techniek kunnen zelfs transparante structuren zoals schimmels zichtbaar worden in levend bloed.
We zullen gecoaguleerd bloed zien, waarbij vrije radicalen worden waargenomen.
Over de genezende kracht van anti-oxidanten uit Effectieve Micro-organismen (EM)
door Shigeru Tanaka
Proloog
EM-X, een ongelooflijk goed product. Is EM-X ’s werelds beste en meest doeltreffende antioxidant? Gedurende de laatste jaren heeft de medische geneeskunde vele nieuwe, werkzame methoden en technieken ontwikkeld. Wij kunnen echter nooit zeggen, dat ziekten zijn overwonnen. Daar komt bij dat een sterke toename aan ouderen in de samenleving een enorme stijging van de uitgaven voor gezondheidszorg met zich brengt. Het is belangrijk, dat wij een duidelijke voorstelling hebben van wat gezondheid en ziekte eigenlijk voor ons betekent. Met antibiotica, vaccins en chemische methoden worden kwalen bestreden en nieuwe infectieziekten behandeld zoals 0-157 en de Ebola koorts. Infectieziekten, die ontstaan zijn uit resistent geworden bacteriestammen en virussen en waartegen wij op dit ogenblik nog volkomen machteloos staan.
EM-X zorgt ervoor dat vrije radicalen geen gevaar kunnen aanrichten, maar wat zijn vrije radicalen?
Auteur: Marco Visscher
Vrije radicalen zijn een natuurlijk verschijnsel in ons lichaam. Radicalen komen vrij bij het opwekken van energie in onze cellen en ons afweersysteem maakt dankbaar gebruik van vrije radicalen om indringers en ziekteverwekkers uit te schakelen. Pas als in het lichaam teveel vrije radicalen worden aangemaakt, kunnen ze schade toebrengen aan het lichaam. Hart- en vaatziekten, reumatische artritis en diabetes zijn voorbeelden van ziekten die in verband worden gebracht met het ontstaan van teveel vrije radicalen. Vrije radicalen ontstaan tijdens oxidatie: het proces waarbij elektronen worden onttrokken aan moleculen. Oxidatie ontstaat bijvoorbeeld door elektromagnetische straling of door zonlicht, maar het bekendste – en in dit verband meest relevante – oxidatieproces ontstaat wanneer zuurstof in ons lichaam verbindingen aangaat met andere moleculen. Dat gebeurt voortdurend, bijvoorbeeld wanneer we ademhalen of bij de verbranding van voedingsstoffen.
Tijdens zo’n oxidatieproces kan een stabiel molecuul zijn natuurlijke evenwicht verliezen. Wanneer een elektron wordt onttrokken, gaan de geamputeerde moleculen –vrije radicalen – op jacht om het ontbrekende elektron te vervangen. Dat doen ze door elektronen te stelen van stabiele moleculen, die daardoor op hun beurt zélf een vrije radicaal worden. Ook komt het voor dat moleculen tijdens de oxidatie worden opgezadeld met een extra elektron. Ze zullen proberen hun overbodige elektron elders kwijt te raken. In beide gevallen komt een gevaarlijke kettingreactie op gang: een aaneenschakeling van kleine beschadigingen aan het lichaam. Het zijn de ongecontroleerde activiteiten van vrije radicalen – die ontstaan bij te veel oxidatie – die snel en veel schade kunnen aanrichten. Ze kunnen bijvoorbeeld de eiwitten in de celwand afbreken, waardoor de cel zijn beschermende kracht verliest. Ze kunnen de celwand doorboren, waardoor bacteriën en virussen gemakkelijk kunnen binnendringen. Ze kunnen de beschermingslaag rond de celkern aantasten, waardoor het genetisch materiaal beschadigd wordt. Ze kunnen het afweersysteem ondermijnen door de beschadiging van afweercellen.
Er bestaan natuurlijke stoffen die het ontstaan van vrije radicalen kunnen voorkomen: anti-oxidanten. In de volksmond wordt daar ook producten en stoffen mee bedoeld die het immuunsysteem stimuleren, maar het grootste nut van anti-oxidanten is het vermogen om oxidatie te verhinderen, waardoor vrije radicalen niet eens de kans krijgen te ontstaan. Een gezond lichaam bezit het natuurlijke vermogen om anti-oxidanten te produceren. Ook via onze voeding kunnen we anti-oxidanten tot ons nemen. Voorbeelden zijn vitamine C en E en flavonoïden die onder meer in groene thee en wijn zijn te vinden.
Ook zijn er enkele anti-oxidanten die in beperkte mate in staat zijn vrije radicalen af te vangen wanneer ze eenmaal zijn ontstaan. De meeste vrije radicalen worden opgeruimd door specifieke enzymen, zoals SOD (superoxide dismutase) en glutation. Deze anti-oxidanten kunnen de geamputeerde molecuul, die dus een vrije radicaal is geworden, van het ontbrekende elektron voorzien óf halen het extra elektron weg, zodat de molecuul weer stabiel wordt.
Een buik vol bacteriën
Door Wim Meij Eeuwen zijn ze te vuur en te zwaard bestreden, de bacteriën. Totdat wetenschappers ontdekten dat er ook goede zaten tussen de kwade.
De voedingsindustrie stopt die gezonde bacteriën (probiotica) nu massaal in allerlei yoghurtjes. De bacteriedrankjes hebben de toekomst.
Je kunt ze zien als een vangrail langs de snelweg, zegt Gertjan Schaafsma. De Wageningse hoogleraar Voeding en Levensmiddelen doceert over het belang van medicinale toetjes als Yakult, Actimel en Vitamel. ,,Zolang je rechtuit rijdt, lijkt die zinloos. Maar als er iets misgaat, is het buitengewoon prettig dat die vangrail er is.”
De bacteriedrankjes, ook wel probiotica genoemd, zijn functionele voedingsmiddelen. Geen medicijnen, maar ook geen échte voedingsmiddelen, omdat ze niet essentieel zijn voor het lijf. Functional foods zitten er zo’n beetje tussenin. De producent claimt een gunstig effect, maar we kunnen best zonder. Maar zoals Schaafsma al aangeeft, kan het nuttig zijn geregeld wat extra bacteriën in de darmen te stoppen, ook voor mensen zonder gezondheidsklachten. Melkzuurbacteriën wel te verstaan, want daarom gaat het bij probiotica.
Probiotica verhogen onze ‘natuurlijke weerstand’. De darmen vervullen een groot aantal taken in het lichaam. Behalve hun rol bij de vertering van voedsel en de opname van voedingsstoffen en water, vormen ze samen met onder meer huid en maagzuur onze afweer. De darmen nemen het grootste deel van de strijd tegen indringers voor hun rekening, 70 procent. Zolang de goede bacteriën daar in de meerderheid zijn, krijgen de slechte minder kans zich te ontwikkelen. Dagelijks een paar slokjes goede bacteriën kunnen daarbij helpen.
,,Gezonde mensen die geregeld probiotica gebruiken, zijn minder vatbaar voor infecties”, zegt Schaafsma. ,,En die claim is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.” Vandaar dat Danone en Vifit (Campina) het ook op hun verpakkingen Actimel en Vitamel hebben gezet: verhoogt de weerstand.
Marktleider Yakult houdt het algemener en legt het accent op de verbetering van de darmflora, omdat ‘een gezonde darmflora weer bijdraagt aan weerstand en spijsvertering’. Dezelfde kwalificaties gelden voor de stoelgangverbeteraar Activia van Danone.
Verbetering van weerstand en stoelgang, het zijn vooralsnog de twee pijlers waarop de reputatie van probiotica is gebouwd. ,,Niet veel, maar het onderzoek naar het fenomeen probiotica staat eigenlijk nog in de kinderschoenen”, zegt George de Bekker, voedingswetenschapper van Danone. ,,We mogen ons gelukkig prijzen dat we van een paar geïsoleerde stammen weten wat mogelijk is. De eventuele voordelen van probiotica zijn nog lang niet allemaal ontrafeld. Waar volgens mij veel mogelijkheden liggen, is bij probiotica en allergie. Ik ben ervan overtuigd dat daar wat te halen is.” Danone heeft in België met Zen een nieuw probioticum op de markt gebracht, dat vooral ‘rustgevend’ moet zijn. Maar het voedingsconcern kan nog even vooruit, het Parijse onderzoekscentrum van Danone, Vitapole, heeft 2000 stammen geïsoleerd en netjes opgeborgen.
In het maag-darmkanaal van een gezond mens leven meer dan 100.000 miljard bacteriën en niet van één soort, maar van minimaal 400 soorten. Elk onderdeel heeft zijn specifieke flora. Eeuwen geleden dachten medici dat er iets was misgegaan bij de schepping. Al die drukte daar beneden kon duidelijk niet de bedoeling zijn geweest. Bacteriën werden daarom te vuur en te zwaard bestreden. Pas later ontdekte Nobelprijswinnaar (1908) Elie Metchnikoff als een van de eersten dat er ook goede bacteriën zijn. Louter de kwade werden toen nog aangepakt en wel met de krachtigste middelen waarover we beschikten: antibiotica.
De Japanse arts Shirota richtte zich op de goede bacteriën, de probiotica. In 1930 slaagde hij erin een melkzuurbacterie te vangen in zijn collectie baby-ontlasting. De bacterie, die de naam Lactobacillus casei Shirota (LcS) meekreeg, ging achter glas en kreeg goed te eten. Binnen de kortste keren had hij er miljarden. Yakult was geboren. Nog steeds put het Japanse bedrijf uit die vroege voorraad voor het vullen van de flesjes.
Andere fabrikanten volgden jaren later en inmiddels zijn er vele probiotica-producten op de markt, als (zuivel)drankje, poeder of pil. Soms zit er een enkel probioticum in, soms meer. In Yakult woont weer een andere bacterie dan in Activia (Bifidus Essenis) of Actimel (Lactobacillus casei Defensis) en in Vitamel (Lactobacillus casei Rhamnosus) zit wéér een andere.
De aandacht van de onderzoekers richt zich de laatste jaren op ongeveer 30 stammen, vooral uit de geslachten van de Lactobacillus (vertegenwoordigd met 12 stammen en werkzaam in de dunne darm) en Bifidobacterium (5 stammen, werkzaam in de dikke darm). En het regent vermoedens, verwachtingen en aanwijzingen over het nut van deze goede bacteriën. Het probleem is dat bacteriewetenschappers nog nergens de ‘onweerlegbare bewijzen’ vinden dat deze probiotica ook verder nog wonderen verrichten. ,,Veel claims zijn niet solide onderbouwd”, concludeerde Martijn Katan van het Wageningen Centre for Food Sciences in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De hoogleraar pleit daarom voor ‘verbeterde regelgeving om te zorgen dat patiënten hun geld niet uitgeven aan producten zonder bewezen effect’.
Probiotica-specialist Bruno Pot, onderzoeksdirecteur van het Pasteur Instituut in het Franse Lille, kent de scepsis, maar die is niet aan hem besteed. ,,Ondanks de wetenschappelijke problemen die nog bestaan, merk ik telkens weer dat veel onderzoekers er geleidelijk van overtuigd raken dat probiotica nog veel patiënten zullen helpen in de toekomst”, zegt hij. ,,Niet voor niets zijn veel medici begonnen probiotica toe te passen, niet als alternatieve behandeling, maar als aanvulling om de negatieve gevolgen van traditionele behandelingen te beperken.” Patiënten bijvoorbeeld die voor een zware operatie staan of aan de antibiotica moeten, worden daarvoor klaargestoomd met een fikse probiotica-kuur, en met succes. Dat het gebruik van probiotica in de medische wereld toch nog heel beperkt is, wijt hij vooral aan het relatief gering aantal geregistreerde medicijnen.
Voor de consument kan het echter geen enkel kwaad de vermoedens, verwachtingen en aanwijzingen reeds voor waar te nemen. Probiotica zijn namelijk ongevaarlijk. ,,Een overdosis bestaat niet”, heeft Pot geconstateerd. ,,Alle bacteriën die zich niet aan de darmwand kunnen hechten, verdwijnen weer langs natuurlijke weg.” En als we stoppen met het innemen van probiotica zijn ze tussen de één en drie weken weer uit het lichaam verdwenen.” Schadelijk zijn de probiotica dus alleen voor uw portemonnee.
Het grootste geheim van de technologie van EM, op basis waarvan ook EM-X wordt gemaakt, zit in de samenstelling van micro-organismen. Eerst een flinke stap terug in de tijd. De aarde werd bevolkt door wat nu anaërobe bacteriën heten, minuscule organismen die wel tegen de extreem hoge temperaturen van die tijd konden, maar niet tegen zuurstof. Er was aanvankelijk ook geen reden om zuurstof te verdragen, want de atmosfeer bestond voornamelijk uit methaan, ammoniak en kooldioxide. Zuurstof was – net als stikstof – wél een afvalproduct van de activiteiten van deze eerste micro-organismen. Na verloop van tijd hadden ze zoveel zuurstof geproduceerd, dat ze in feite hun eigen leefmilieu hadden vergiftigd. Zij stonden voor de keuze: doodgaan of zich aanpassen.
De anaërobe micro-organismen kozen voor het laatste. Ze verminderden hun activiteiten en veranderden hun genetische aanleg, opdat ze de mogelijkheid tot anti-oxidatie verkregen: de mogelijkheid om de aanvoer van zuurstof te overleven en hun krachten te sparen tot de condities weer gunstig werden. Intussen vluchtten ze op aarde naar stille diepten in de zee, waar ze prima zonder zuurstof konden gedijen.
Volgens microbiologen is het volstrekt onbestaanbaar, dat anaërobe en aërobe micro-organismen naast elkaar kunnen bestaan. Immers, het werd – en wordt nog steeds – als een vanzelfsprekend feit beschouwd, dat de ene soort het zal winnen ten koste van de andere. Bij toeval ontdekte Higa – als onderzoeker in het laboratorium van de universiteit van Ryukyus in Okinawa, Japan – dat een mengsel van deze wezentjes in de praktijk wel degelijk mogelijk is. Bij toepassing van een vloeibaar concentraat in de bodem kan het mengsel schadelijke stoffen neutraliseren en het microleven aansporen tot productiviteit. Die kenmerken zijn terug te vinden in alle producten op basis van de EM- technologie, inclusief EM-X.
De twee belangrijkste claims bij probiotica zijn: ze verhogen de weerstand en verbeteren de stoelgang.
Er worden nog meer eigenschappen toegeschreven aan allerlei stammen uit de bacteriegeslachten Lactobacillus en Bifidobacterium. Sommige van deze claims zijn goed onderbouwd (+), bij andere ontbreken harde gegevens:
het remmen van ongewenste bacteriën, zoals E.coli
voorkómen van diarree door rotavirussen en Salmonella (+)
verminderen effecten van Candida infecties (+)
verlagen van het cholesterolgehalte
het remmen, direct of indirect, van het ontstaan van darmkanker
het bevorderen van de immuunrespons
het produceren van vitamines
het bevorderen van de opname van mineralen, vooral calcium, zink en ijzer
de afbraak van lactose, van belang voor mensen met lactose-intolerantie (+)
Professor Teruo Higa, College of Agriculture, University of the Ryukyus, Okinawa, Japan
Bron:
Clinical and Basic Medical Research on EM-X, A Collection of Research Papers (Volume 2)
Supervisor: Teruo Higa
Editor: Bin Ke
Prepared for the 1st International EM Medical Conference
EMMC Steering Committee
Okinawa, Japan
November, 2001
Keynotes Speech, by Professor Teruo Higa
I would like to extend my gratitude to all of you for your cooperation in organizing the First International EM Medical Conference. As Dr. Usmani just mentioned, EM possesses a very wide diversity of mysterious power. Through my research on EM for the past twenty years, the roles or power of EM may be summarized under the following three headings; antioxidation, deionization, and regeneration.
Antioxidation
Antioxidation is now common knowledge throughout the field of medicine. When we talk about antioxidation, we tend to think about antioxidants, vitamin C and vitamin E. In fact, EM contains only a small amount of these substances. Instead, the major components of EM include various polysaccharides that have attracted attention lately, as well as chelated minerals, which differ somehow from olizanol and inositol, the conventional antioxidants. These chelated substances are characterized by having an antioxidation effect while possessing catalytic actions.
Deionization
In human beings, nutrients are absorbed into the body in ionized forms. This occurs not only in humans, but also in plants. Therefore, there is a misunderstanding that everything that is ionized is good. This is because if a substance is ionized under the usual condition, free radicals are induced. In other words, if a substance remains in ionized form and comes into contact with oxygen, it is converted into harmful substances. Therefore, a substance in a persistently ionized state has a minus aspect. The most important thing is that they are in an easily ionized state up to the time of absorption. This is the essence of deionization. EM has a very special property. When EM is used, substances in ionized form are converted into deionized form. Then just before they are ready to be absorbed by plants or animals, they instantly change back into the ionized form.
This principle was first utilized in making permanent battery in industry. When a battery goes out of order, this occurs when excessive ions are accumulated, or when excessive free radicals are generated. Deionization prevents the excessive accumulation. Therefore, when we talk about deionization, we do not mean that all the ions are deionized, but to change those ions that are in a state of inducing free radicals into a normal state, and to prevent the ions from getting into a state of excessive reactivity.
I have mentioned this in my new recently published book entitled “Ocean Salt with Amazing Regenerating Power”. In this book, I wrote that there are two kinds of salt. One type is good for your body and the other type is bad for your body. Salt that is bad for the body has a strong ionizing power. And, because the ions of this salt strongly induce active oxygen species and free radicals, consequently it becomes a salt that is bad for the body. However, when this strongly ionizing salt is treated with EM, it is changed into a deionized state and becomes a salt good for health. As soon as you start taking this salt, the body condition greatly improves. Food also becomes tastier with it. The salt has properties different from common salt. The basic property of this salt resembles the property of deep seawater collected from a depth greater than 200 m. This deep seawater possesses wonderous properties; for example, nails do not rust when they are left in this water.
This salt has the same properties. In fact, this applies to all matter. For the same substance, whether it is said to be good or bad for the body all depends on the level of ions. Whether or not a substance induces active oxygen species and free radicals determines whether it is good or bad to the body. The characteristics of using EM, EM-X or EM ceramics is that with time, the substance turns to a deionized state, and it stops causing harmful effects.
Regeneration
Various regenerative phenomena occur when EM is used, although the mechanisms are not yet understood.
When iron is immersed in EM-X, a phenomenon that the iron increases in mass; that is, in weight, can be observed. Usually, when iron rusts, its mass decreases. With EM-X, the weight of iron is increased. This phenomenon cannot be explained by the conventional scientific theories.
For example, after using a new razor blade, if we immerse it in EM-X and observe it, we find the following. Immediately after use, the blade is slightly dented. On the next day, when we look at it under microscope, the blade is continuous and has recovered to its original state. Our research reveals that compared to the initial measurements, the mass and energy are both increased.
When EM is used diversely in agriculture, even after snow falls, the grounds applied with EM are not covered in snow and the snow soon melts away. When used on roads, the roads do not get frozen up. They are both associated with a special kind of wave. This phenomenon is unlikely to occur if extra energy is not added to the system.
In the beginning, we tried to explain this energy by calling it magnetic wave resonance, because we found that the energy resonates with magnetism. Afterward, through research conducted by various researchers, some scholars advised me and proposed that the energy may be gravity wave.
Conducting research to prove the existence of gravity wave resonance has been a difficult task. Even so, Dr. Seki who is engaged in the research of gravity wave resonance has demonstrated that a considerable number of microorganisms generate gravity wave. These microorganisms are useful bacteria that are commonly used in food processing, including lactic acid bacteria and yeasts. Almost all of these useful bacteria have the capability to produce antioxidant substances. It has been published that these bacteria generate gravity wave resonance. Subsequently, we also investigated this aspect, and found that among these bacteria, photosynthetic bacteria generated tremendous gravity wave. Photosynthetic bacteria possess various wonderful properties. One of the properties is that they convert very strong heat shock stress into electricity so that they are not harmed by the heat. When the photosynthetic bacteria are isolated in pure culture and strengthened, even after boiling at 100°C they are not killed. If we mix these photosynthetic bacteria that are resistant to over 100°C with clay, bake it at 1200°C into ceramics and leave it on a clean bench in a germfree state, then if we culture the ceramics in a medium containing nutrients for the photosynthetic bacteria, we get colonies of the photosynthetic bacteria. We repeated this experiment again and again. Finally, by checking for bacterial chlorophyll (pigment possessed by photosynthetic bacteria) and DNA sequence, the results confirmed that these bacteria were undoubtedly photosynthetic bacteria.
We presented these results at the Conference of Applied Microbiology Association, but nobody believed our findings. After exchanging various opinions, we asked them if the methods we used were incorrect. After explaining our methods, everyone was convinced that our methods were correct. Then we asked, \”In that case, would you agree that our results are correct?\” The answer was, \”Well, I still cannot believe them\”. It would have been simple to do validation experiments, but no one has done them. This situation continued for 4 to 5 years. Our research capability was not sufficient to convince everyone of our findings. Then we decided that such arguments would not lead to a conclusion, and that our research direction should be to use this theory to improve the functionality of all the substances. We have continued our research along this line until today.
What is the property of this gravity wave resonance? It is an ultra high frequency wave, stronger than X ray and possesses frequencies higher than gamma ray. However, this wave is a longitudinal wave, while conventional energy waves are horizontal waves. Its waveform is just like the way genes are folded inside a chromosome. This is an ultra high frequency wave. Usually, high frequency waves generate a tremendous amount of energy, such as the gamma ray. However, contrary to common knowledge, the gravity wave has very low energy, and is in fact in an ultra low energy state. When light, heat or color stimulation is added to this wave resonance, they are expected to be totally taken up by this ultra high frequency and ultra low energy state.
As you are all aware, black holes exist in the universe. A black hole gathers all the cosmic light and dust, which regenerates or integrates to form new planets. These planets are said to be generated from the white hole on the opposite side of the black hole. The fundamental element, or function, of a black hole has been said to be gravity wave. In other words, light in the universe is generated as a result of the degeneration of matters, a process of increasing entropy in the system. And, gravity wave has the power to gather all the substances with increasing entropy and bring them toward the direction of regeneration .
In fact, we have confirmed recently that the same phenomenon may be caused by EM. EM has the mysterious property that the more EM is used, the greater is the accumulation of its effects such as antioxidation, deionization and regeneration caused by gravity wave. Since the accumulation continues, as EM is repeatedly used, the results become better and better in later experiments compared to the initial experiments .
This also applies to the health of human beings. When we repeatedly apply the gravity wave resonance or spray antioxidant to equipment or machines (such as computers), the performance of the computer will be improved by about 25%. Even for cars, a car that ran 8 km per liter during the first year has the running distance increased by 1 to 2 km per liter every year, and on the fifth year, it is running at about 15 km per liter. Usually when a car gets old, the fuel efficiency also goes down. In the case of applying EM, the fuel efficiency increases as years go by. This is reverse entropy.
These phenomena cannot be explained by the conventional heat energy theories. From our various studies, we recognize a phenomenon that when the gravity wave becomes stronger, the released unused energy, in other words entropy, accumulates and this is converted back into available energy. Then, through this energy, substance is regenerated. Conversion of energy into material is a reversal of the entropy theory. Usually, when material degenerates, energy or light is generated In the case of EM, we see the phenomenon that energy is being accumulated and this energy restores .the material in its surrounding back to the normal or even to an enhanced state. Without this theoretical background, the increase in the mass of iron by EM treatment which I mentioned earlier cannot be explained. We are thinking continuously of how to apply the gravity wave possessed by EM in a practical way. I think this wave resonance is related to the many magical effects of EM that we have observed so far.
In fact, the effects of EM are by no means magical, but are all interrelated with antioxidation, deionization and gravity wave, and reflect the phenomenon of a reverse process of the conventional theory of entropy.
I have designated this phenomenon of regenerative reversal with a term opposite to entropy; “syntropy”, combining “syn” as in synthesis and “tropy” as in entropy.
Technology so far has been established based on the principle of increasing entropy. Looking at it from another perspective, the fact that entropy is increased means that free radicals are produced in large quantities. Conversely, syntropy is to accumulate free radicals and various forms of unused energy, turn them into available energy, and through this energy to make new substance and strengthen substance, resulting in regeneration and ultimately cleaning of the environment. This is the fundamental concept for EM.
I hope you would bear in mind these three points as background while you observe the phenomena brought about by EM.
Next, I would like to change the subject to talk about microorganisms. Our knowledge on microorganisms is very poor. According to common sense, all bacteria are killed at 100°C or by autoclaving. But, in fact, the bacteria that die at 100°C or 120°C are restricted to those bacteria that inhabit the surface of the earth where oxygen tension is high. This is probably a matter of fact. However, for the group of microorganisms including the photosynthetic bacteria that I mentioned above, microorganisms that convert strong energy of the electron pathway into electricity; in other words, archaebacteria (ancestral bacteria of microorganisms), and extreme microorganisms (microorganisms that exist in highly limited harsh habitat), they do not die at 100°C. We now know that many kinds of such microorganisms exist in nature. This year, the Japanese Institute of Physics and Chemistry presented the findings of microorganisms having an optimal growth temperature of 114°C. Incidentally, the usual boiling point is 99°C or 100°C . Yet reported this year were other microorganisms that proliferate at temperatures higher then the boiling point. Up to now, 8 types of microorganisms having optimal growth temperatures between 90°C and 93°C have been reported. Recent studies in America have suggested a concept that microorganisms can be found ubiquitously in the soil throughout a depth of 2 km from the surface of the earth.
In nature, there are mysterious stones such as the volcanic glasses, obsidian and tourmaline. Some stones generate electricity. These stones are hard and are fantastic minerals used by the early people as cutting tools. When we break these minerals, put them into various nutrients and subject them to X ray or ultraviolet ray, from these stones we isolate microorganisms that we have never seen or even dreamt of until now. It has been said that the harder the stone, the better quality water one may get by putting the stone in water. Even from these hard stones, microorganisms have been isolated, or imprints of microorganisms have been detected even when culture is not possible.
These findings confirm that it is not unusual to find microorganisms anywhere in the layer 2 km from the surface of the earth. Even at the depth of 10,000 m down the ocean floor, many microorganisms exist. Almost all these bacteria are fermentative microorganisms; and the majority is the same types as EM. In this sense, our understanding of microorganisms is greatly affected by the habitat; from the surface of the earth where oxygen exists to places where oxygen is absent. It is important that we keep this in mind.
The theme for today’s talk is the application of EM technology to medicine. You all have in your conference bags a copy of “Clinical and Basic Medical Research on EM-X: Collection of Research Paper, Volume 1”. This book contains a collection of all the scientific data on EM that has been available from the year before last to last year, as a means to provide you with the latest information on EM. When reviewing the results contained in this book, we do not consider EM-X alone, but also the three conditions that I have mentioned above; that is, antioxidation, deionization and gravity wave, as a basis of selection of all these papers. When you read these papers, I hope that you would consider the mechanisms not only from the antioxidation point of view, but also from the other aspects.
The objective of the first International EM Medical Conference, as indicated in the announce-ment, is about preventive medicine.
When we are already sick, the cost of treatment is high and in various senses we inconvenience a lot of people. Therefore, we should take various approaches to prevent the occurrence of diseases. There is a global situation that the cost of medical treatment is increasing to the extent that it is creating a financial crisis in various countries. When the State is not providing health security, then the individual burden will be very great indeed.
The measures taken to prevent diseases involve an area different from the scope of medicine we know of so far. WHO Association of Japan (Japanese association for the World Health Organization), one of the sponsoring organizations of this conference, kindly participates in this meeting because they support the concept of disease prevention rather than cure.
Naturally, our health is supported by the environment, water, food and air. Therefore, it is common sense that when these elements become polluted, we get sick. This pollution at global level should be tackled properly with EM.
Regarding EM medical information, although it is obvious that we have started off with curing diseases using EM-X, this strategy of curing diseases after they have manifested is only the second best measure. The best strategy is to apply preventive measures before getting sick. If we think seriously of human health, a total approach to prevent diseases should be established. Even for holistic medicine, the central concept is to take a holistic approach to cure diseases that have already occurred. But, that is not correct, a holistic approach should also consider how not to get sick.
For this reason, I published a book last year entitled “EM Medical Revolution”, as introduced before. An excerpt has been included in the collection of EM research papers. However, the main interest of the readers over this book “EM Medical Revolution” also centers on how to cure diseases. Once again the emphasis is put on the curative side, and EM is not being used as I have hoped. Because of this, it is important to increase the awareness starting from food and environment.
Therefore, in this International EM Medical Conference, we have invited you to join the International EM” Medical Conference including the EM technology as a whole.
The information that I am going to talk about today is not from the viewpoint of curing diseases with EM but what to do to prevent diseases. I shall summarize this in 6 points. 1. EM in agriculture
EM has the superior capability of being able to decompose dioxins, residual agricultural chemicals and pollutants in the soil, and the ability to clean the soil. However, it does not always work with only one application and may require multiple applications. Of course depending on the degree of pollution of the farm land, one application may be sufficient for decontamination, but, with repeated applications of EM, the crop is improved. In addition, agricultural products grown with EM have strong antioxidant activity and are tastier. The basic principle is to use EM thoroughly in agriculture to produce excellent agricultural products, that is, products with high antioxidant effect and high functional capability, and then to eat these products for health.
As I mentioned in my welcoming speech today, the food shortage problem in North Korea was completely solved in three years through using EM. In North Korea, EM is used in almost all the agricultural land, and all the agricultural products are EM crops. Recent data have shown that in these three years, the number of hospitalization has decreased and the number of patients has also been reduced significantly. These beneficial effects are probably because all the foods are derived from EM. The result is that agricultural chemicals or artificial fertilizers are hardly used there. Water and underground water is also almost free of pollution. We have started to solve the huge problem by linking environmental improvement with reduction of sick patients.
Recently in Japan, dietary therapy using EM grown vegetables and rice has been practiced in various facilities and groups, and has achieved great results. Especially, exceptional results have been obtained for diseases that are difficult to treat by contemporary medicine. The image of health care may be changed if EM agriculture would spread throughout Japan as in North Korea.
Recently in Japan, some people are growing EM at home using the rice-washing water with honey added, and use it various ways. They dilute the broth 500 times and use the water in pickling and washing vegetables or rice. By doing so, the wave resonance and antioxidant effect that EM possesses will eliminate harmful substances such as agricultural chemicals, or control the situations that generate free radicals. At the end of cooking, EM-X may be sprayed on the food. Using these methods, the harm from agricultural chemicals is almost completely eliminated and the food also becomes tastier. Health also improves to a high level. However, this method is only the second best strategy.
To incorporate the power of EM in daily life, we have added EM to salt as I mentioned earlier, and produced salt with a high EM wave resonance. We are presenting every participant in this conference a bottle of this salt to take home as souvenir. This salt has a good mineral balance. Even if you eat it as it is, you would not feel thirsty. If you use this salt for cooking or put this salt on food at the end of cooking, then the EM wave resonance increases. Food that has a negative score will turn to a wholesome state for the body. In short, eating this salt routinely is a prerequisite to maintain health.
In Japan, various opinions have been expressed. For example, someone might say that there is no need to take such measures if we are thankful for the food given to us and express our gratitude by saying \”thank you\”. O-ring tests may prove that right, therefore express your gratitude before you eat. Well, that may also be correct. But, including this method, I think we should take various steps to make sure that the food we eat is sound.
2. Antibiotics
Huge amounts of antibiotics are being used in animal farming and fishery, resulting in the emergence of antibiotic-resistant bacteria worldwide. Although overuse of antibiotics in hospitals is also another factor, more antibiotics are being used routinely in animal husbandry.
Studies have been done to inject cows with EM-X in place of antibiotics. As a result, better yields are obtained even though antibiotics are not used at all. The cows grow well, and the meat has a full score of 21 points for wave resonance. This value means that eating this meat will also improve the health of human beings. Obviously this kind of meat is not available all over the country. However, with ordinary meat, we can also soak the meat in an EM broth that has been grown at home using rice-washing water, or rub EM salt into the meat, or spray EM-X on the meat, or store the meat in bags made with EM-X, then the meat that has a negative resonance score will become positive and change into a condition that is good to the body. While we try to establish farming methods that do not use antibiotics or other drugs and ensure its widespread and thorough use, at the same time we should take measures for those products not produced by the EM method and change these products into a good EM state and a good resonance state before we eat. This is a very important point.
3. Sick house syndrome and hypersensitivity to chemicals
Sick house syndrome and hypersensitivity to chemicals are important problem nowadays.
Many people are developing hypersensitivity to the carpet, paint and various chemical substances used in buildings. This has adverse effects on the nerve and the whole body, leaving the subjects always in a state of poor health. To overcome this problem, the rooms may be sprayed with EM-1, EM-X or ceramic powder once a week. And, clothes may also be washed with EM. By taking these measures, hypersensitivity to chemicals can be solved. For several years now, we have received many reports of patients who overcome this hypersensitivity by applying EM technology. In other words, it is a must to keep our own home in an exclusively antioxidant state and maintain a high field of gravity wave. If we do not take these steps to improve our living environment but only depend on taking drugs or EM-X, then we are choosing a less effective approach. The point is to conduct EM treatment for all the tools, including the clothes we use everyday.
In Japan, two contractors are selling houses that protect against diseases. In these houses, cement and all the building materials are totally treated with EM-X, EM or EM ceramics. Sure enough, foods placed in these houses do not rot easily. In a family where family members visited the hospital once a month in the past, now no one needs to go to hospital at all. Now there are more than 200 such houses, and they are increasing in popularity in Aichi Prefecture. By using EM in the house, the house itself also lasts longer. I think the durability will increase by about two-fold. We have received many reports that the people living in such houses actually become healthier. We shall collect these data and report them to you at a later date.
4. Legionella and Cryptosporidium
Legionella and Cryptosporidium are examples of parasites and microorganisms that are resistant to ordinary disinfectants. In fact the anthrax bacilli also belong to this group. By thoroughly using EM in the environment, these pathogens can be controlled. By using EM in mains water treatment, or by passing the chlorinated water through EM ceramics before it is used, the growth of these pathogens can be suppressed. The idea is to create a condition in which pathogens that generate freeradicals do not proliferate. This principle is also applied to tap water. Currently, some municipalities are formulating health-building plans by treating water with EM and passing water through EM ceramics before the water reaches the tap.
5. Food processing
The fifth point is food processing. We routinely process various kinds of food. By using EM-X instead of preservatives and additives or attaching EM ceramics to containers during food processing, foods showing negative resonance scores will turn to positive scores. These methods are necessary when food has to be kept for a long time. In fact, when these treatments are continued, foods that have been kept for a longer time become more beneficial to health compared to the beginning of treatment. They are changed to processed foods that are good for health. Together with solving the food problem, these methods will solve various issues of food processing and at the same time changing ordinary foods into foods with functional capacity and health benefits. I hope that you recognize the potential for development even in this area.
6. EM-X ceramics
Using a plastic bottle impregnated with EM-X ceramics, even chlorinated tap water turns into tasty and good-quality water. EM-X ceramics can be incorporated into tables, all plastic wares, even clothes, and earthen pot or cooking utensils with enameled surfaces. When these utensils are used for cooking, harmful substances are almost totally eliminated. In the Festa P Hall, many such products are now on display. Even without these utensils, just placing EM-X ceramics into the pot during cooking makes a great difference.
While it is very important to consider curing diseases clinically, in reality it is more important to consider disease prevention. Before diseases develop, if everyone would understand and implement the measures I have mentioned above, we shall be heading for a disease-free world, in other words, a true medical revolution. In anticipation of attaining this goal, I shall end my keynote speech here. Thank you for your attention.
Antioxidants are substances, which prevent oxidation or slow down the oxidation process reasonably. Oxidation is a vital process to sustain human life. Breathing is a type of oxidation process. Oxygen is taken into the lungs and is sent to all the cells in a body. The oxygen dissolves nutrients to obtain energy. However, the oxidation process may bring harmful effects when it becomes overactive in the human body. Activated oxygen is the cause of harmful effects. Oxygen is generally stable but loses its stability in the human body and becomes highly active. When such highly activated oxygen becomes over abundant, it oxidizes and destroys every thing that comes into its way.
The smallest unit of the human body is a cell. It is covered with a membrane that contains unsaturated fatty acids, which is similar to the major component of salad oil. Activated oxygen oxidizes unsaturated fatty acids to lipid peroxide, which causes mal functioning of the cell membrane and in turn brings harmful effects to human body.
Oxidation is a process in which a molecule gives up electrons and becomes unstable. When activated oxygen becomes excessive, unsaturated fatty acids in cell membrane give up its electrons. Antioxidants, if available, will provide electrons to the activated oxygen or to one unsaturated fatty acids under oxidation and will restore them to stable condition. Therefore oxidation will not proceed if abundant antioxidants exist. Antioxidants provide electrons to activated oxygen and other molecules, which have lost electrons and been unstable. Thus, antioxidants restore them to a stable condition. This is how antioxidants work to maintain a healthy body.
Een uniek mengsel van bacterien en gisten is de basis voor een natuurlijk drankje met opvallende geneeskracht. EM-X is een Japanse vinding met een buitengewoon sterke anti-oxidatieve werking. Het drankje heeft een wonderlijke werking bij allerlei ziekten en kan ook preventief worden gebruikt. Om de veelbelovende claims niet van enthousiaste amateurs, maar van een reeks van wetenschappers te onderzoeken, reisde Marco Visscher naar Japan, de bakermat van deze toverdrank. Hij sprak met mensen die het middel voorschrijven en met Teruo Higa, de eigenzinnige uitvinder van EM-X.
De kliniek van kankerarts Khalida Usmani was overvol. In de wachtkamer zaten tientallen vrouwen met een nog veel grotere schare kinderen om zich heen. De meesten kwamen uit Lahore, anderen kwamen uit de meer afgelegen gebieden van Pakistan, want de reputatie van Usmani’s behandeling van borstkanker reikte ver. Maar de operaties en therapieën konden niet verhinderen, dat nog altijd vrouwen stierven. Het aantal patiënten bij wie de kanker zich later opnieuw openbaarde, bleef groot. Toen liep op een dag een Japanse hoogleraar, Teruo Higa, haar kliniek binnen. Hij beloofde haar het succes van haar behandeling verder te vergroten. Hij had een geneeskrachtig drankje bij zich, EM-X, dat het lichaam zou ondersteunen in zijn natuurlijke vermogen te herstellen. EM-X, een bijzondere cocktail op basis van micro-organismen, zou schadelijke stoffen neutraliseren en het immuunsysteem versterken. Veel hebben Usmani’s patiënten er niet van nodig. Op de ochtend van de operatie 5 milliliter en daarna 10, tweemaal per dag.
Zeven jaar later blikt Usmani terug. ‘Ik had mijn twijfels. Borstkanker is een dramatische ziekte. Hoe kan zo’n klein beetje van een drankje helpen? Bovendien zijn in Pakistan met name vrouwen uit de bergdorpen erg bijgelovig en vreselijk bang voor behandeling. Ze laten zich niet gemakkelijk iets aanpraten.’ Het Japanse bezoek liet destijds enkele liters EM-X achter en het viel Usmani al snel op, dat de vrouwen die het gebruikten naast de reguliere behandelingen – operatie, chemo- en hormoontherapie – sneller opknapten en dat de kans op terugval veel kleiner was.
Dit is hoe het werkt. Wanneer zuurstof in ons lichaam een verbinding aangaat met andere moleculen (oxidatie) komen zogenoemde vrije radicalen vrij. Deze helpen het lichaam om ziekteverwekkers te doden, maar een teveel aan vrije radicalen kan cellen beschadigen, waardoor de natuurlijke werking van het immunsysteem wordt bedreigd. Deze dreiging kan worden voorkomen door anti-oxidanten aan het lichaam toe te voegen. Bekende voorbeelden van anti-oxidanten zijn vitaminen C en E en flavonoïden die bijvoorbeeld in groene thee zijn te vinden. Om werkelijk effect te behalen moeten anti-oxidanten in een mix worden aangeboden. EM-X ís zo’n mix. Het bestaat uit een veelvoud van anti-oxidanten en daarom zou de kracht inderdaad wel eens vele malen sterker kunnen zijn en kunnen bijdragen aan genezing. Ook kan het door gezonde mensen worden gebruikt om het niveau van oxidatie te normaliseren, zodat vrije radicalen geen schade kunnen aanrichten.
Het enthousiasme rondom de mogelijkheden van EM-X wordt niet louter gevierd onder volgelingen zonder academische achtergrond, zoals wel eens het geval is in het circuit van de alternatieve gezondheid. EM-X is een product dat aandachtig wordt bestudeerd en aangeprezen door een uiteenlopende reeks van wetenschappers. Dát is – naast de opmerkelijke verhalen die de ronde doen – wat EM-X zo buitengewoon maakt.
De ervaring dat EM-X werkelijk helpt, heeft Usmani niet als enige. Half november kwamen in Okinawa, Japan, enkele tientallen artsen, therapeuten en onderzoekers bijeen op een internationale conferentie over EM-X. Zo vertelde de Chinese arts Huirong Tao, verbonden aan de Toushi-kliniek in het Japanse Hokkaido, over een viertal succesverhalen van kankerpatiënten die met EM-X en een dieet werden behandeld. De tumor verkleinde of verdween, of die zich nu bevond in de borst, de prostaat of de lever. Maar kanker is niet het enige waar EM-X effectief mee kan afrekenen. Yevgeni Konoplya, voorzitter van het instituut voor radiobiologie van de Nationale Academie voor Wetenschappen in Wit-Rusland, presenteerde zijn werk met EM-X in de gebieden waar de ramp met de kerncentrale in Tjernobyl ernstige gezondheidsproblemen had gecreëerd. Mensen met chronische vermoeidheid, hoge lichaamstemperaturen en ernstige afwijkingen in hun DNA waren volgens hem zeer gebaat bij EM-X en toonden opmerkelijke verbeteringen in hun conditie.
Uit de presentaties viel op te maken, dat de artsen en therapeuten feitelijk alleen beschikken over anekdoten en ervaringen – niet over gedegen klinische studies, omdat de kosten daarvoor enorm hoog zijn. Onbedoeld illustratief was de vaststelling van Shigeru Tanaka, directeur van het Asaka Kousei Hospital in het Japanse Wako City: ‘Ik heb geen enkel materiaal om specialisten te overtuigen. Maar hoe belangrijk is dat, wanneer ik in mijn jarenlange ervaringen als arts heb meegemaakt dat patiënten uit mijn kliniek dankzij EM-X herstellen van kanker, suikerziekte, hartziekten, nierziekten, astma, de ziekte van Alzheimer, hoge bloeddruk en chronische reuma – en dan ben ik bepaald niet volledig.’
In de wandelgangen van de conferentie was het tekort aan overtuigende wetenschappelijke bewijzen een veelgehoord onderwerp. ‘Iets is volgens de huidige opvatting van wetenschap pas bewezen wanneer je honderd mensen test, die allemaal hetzelfde reageren. Dat is bij EM-X per definitie niet het geval.’ De analyse komt van Ng Poh-Kok. De voormalige topadviseur van het landbouwbeleid van de Verenigde Naties kwam bij toeval in aanraking met EM-X. Nu leidt hij de bescheiden Maleisische afdeling van de EM Research Organization, waarvan het kleine kantoor in Kuala Lumpur onbedoeld lijkt te zijn veranderd in een kliniek waar hij de ‘meest hopeloze gevallen’ aantreft: patiënten die bijna alles al hebben geprobeerd om te genezen en die uiteindelijk bij hem aankloppen.
‘Iedereen reageert anders op EM-X,’ legt Poh-Kok verder uit, ‘omdat het zich aanpast aan het lichaam. EM-X is gebaseerd op micro-organismen, dus het is een levend, dynamisch en complex geheel. Omdat het lichaam uit zichzelf zoekt naar balans en gezondheid, is dat voor de patiënt fantastisch nieuws. Maar voor de arts vergt het een open houding om dat proces te begrijpen en ook nog moed en ervaring om het uit te leggen en toe te passen. Volgens de gangbare wetenschappelijke methode kan EM-X dus niet worden begrepen. Maar wiens probleem is dat eigenlijk wanneer mensen er beter van worden?’
Op de conferentiedagen, waarop hij het logische middelpunt van de belangstelling zou moeten zijn, weet Teruo Higa, de uitvinder van EM-X, zich als een buitenstaander te presenteren. Kalm en onbeweeglijk zit hij op zijn stoel te luisteren naar de voordrachten, zijn ogen bijna gesloten – met zijn gedachten bij iets heel anders, zo lijkt het – en een onafscheidelijk glimlachje op zijn mond. Niet het zelfingenomen lachje van een betweter, maar eerder de natuurlijke uitdrukking van een bescheiden boeddhistische lama. Afwezig, dat is de indruk die hij voortdurend wekt. Alsof hij in gedachten is verzonken. Pas als de drukte van de buitenlandse artsen en therapeuten voorbij is, ontstaat in Higa’s agenda ruimte voor een ontmoeting. En het moet gezegd: voor een man wiens ontdekkingen door enkelen worden beschouwd als de ‘redding van de aarde’ heeft Higa maar een bescheiden kantoor. Het kleine kantoorpand in Ganeko, op het Japanse eiland Okinawa, heeft niet eens een hal of een ontvangstruimte. Op zo’n dertig vierkante meter staan twaalf computers te snorren en rinkelen verschillende telefoons. De medewerkers zijn overwegend jong: vrijwel allen zijn oud-studenten die geboeid zijn geraakt door de tegendraadse opvattingen van hun professor. Higa is de man die al twintig jaar achtereen ogenschijnlijk ongestoord verder werkt aan een veelbelovende technologie die hij bij toeval heeft ontdekt. Jarenlang was hij in het laboratorium van de universiteit van Ryukyus, op zijn geboorte-eiland Okinawa, aan het experimenteren met verschillende micro-organismen die hij wilde inzetten bij het telen van gewassen. Hij was ervan overtuigd dat de natuur in staat moest zijn om de productiviteit drastisch te verhogen, maar hij boekte geen succes. Telkens voor hij naar huis ging, moest hij teleurgesteld het restafval van zijn experimenten in de gootsteen kieperen om de volgende dag opnieuw te beginnen met een zoveelste nieuwe, lukrake samenstelling van micro-organismen.
Dat veranderde op een dag in 1981. Het was hem opgevallen dat het grasveldje in de binnentuin van het laboratorium opvallend snel groeide. Hij maakte een rondje langs zijn collega’s en studenten om te achterhalen wie met het gras aan het experimenteren was, maar niemand kon hem helpen. Opeens viel hem te binnen dat hijzelf op een dag – niet lang daarvoor – zijn restafval van micro-organismen in de tuin had gegooid. In zijn logboek probeerde hij te achterhalen welk mengsel het was en zo ontdekte hij een goedje met een verrassend productieve uitwerking in de bodem. Twintig jaar later meldt Higa’s eigen EM Research Organization dat EM in minstens 120 landen wordt toegepast in de land- en tuinbouw, veehouderij, visserij, afvalverwerking, waterzuivering en de bouw (zie ook Ode 53).
Sinds zijn toevallige ontdekking heeft zijn werk en leven in het teken gestaan van het bedenken van toepassingen – zoals EM-X voor de menselijke consumptie – en het ontwikkelen van theorieën die de werking zouden kunnen verklaren. En dat is precies de kritiek die Higa altijd te horen krijgt: dat zijn wetenschappelijke verklaringen niet kloppen. Niet kúnnen kloppen, omdat ze in strijd zijn met theorieën die binnen de gevestigde wetenschap worden aangehangen.
Bovendien is de methode waarop de toepassingen doorgaans worden aangeprezen, niet in overeenstemming met hoe de wetenschappelijke orde dat voorschrijft. Dat geldt ook voor EM-X. De tweedaagse conferentie heeft veel hoopgevende anekdoten en succesverhalen opgeleverd van artsen en therapeuten uit verschillende landen, maar de onderzoeken die zij presenteerden, waren weinig overtuigend en de verklaringen omstreden. Zo sprak de Pakistaanse kankerarts Usmani van een ‘controlegroep’: een groep mensen die exact dezelfde aandoening (borstkanker) op exact dezelfde wijze lieten behandelen (operatie en chemo- en hormoontherapie), maar dan zonder gebruik van EM-X. ‘Patiënten die EM-X gebruiken,’ concludeerde ze, ‘ervaren minder pijn. Hun eetlust, vitaliteit en “emotionele stabiliteit” zijn verbeterd, ten opzichte van de patiënten die het drankje niet hadden genomen.’ Maar hoe waardevol die resultaten ook zijn, voor sceptische wetenschappers zijn het geen overtuigende bewijzen.
Op bezoek in zijn kamer op het kleine kantoor is het dan ook het eerste wat ik Higa voor de voeten werp. ‘Ik denk dat het heel moeilijk zal zijn conventionele wetenschappers te overtuigen’, antwoordt Higa bedachtzaam, terugkijkend op een al twintigjarig durende polemiek met een groot deel van zijn Japanse collega’s. ‘Zij zijn geneigd alles in kleine stukjes op te delen, ieder deel van het menselijk lichaam. Zij kunnen zien dat wij beiden dezelfde tumor hebben, maar ze zullen liever niet willen erkennen, dat u en ik verschillende mensen zijn. Maar omdat wij nu eenmaal verschillend zíjn, is het logisch dat u en ik anders reageren op wat de wetenschappers voor ons hebben bedacht. De huidige medische wetenschap staat middenin een belangrijk tijdperk. Er zijn nieuwe uitdagingen, relatief nieuwe ziekten, die niet kunnen worden verholpen – en al helemaal niet kunnen worden voorkomen – door de manier waarop we nu naar deze problemen kijken. Het is voor mij daarom duidelijk, dat we een compleet nieuw concept moeten introduceren.’ En het concept van de EM-technologie ís zo’n compleet nieuw concept, meent Higa. ‘EM-X is gebaseerd op preventie en op eigen verantwoordelijkheid. Het is gebaseerd op micro-organismen, dus het gaat om levende wezens. Het gaat uit van de gedachte dat ieder mens anders reageert, omdat ieder mens nu eenmaal anders ís. Dat zijn peilers die uit het zicht van de gevestigde medische wetenschappers zijn geraakt. Ja, ik zou hen voortdurend kunnen informeren over EM-X. Ja, ik zou alle medische conferenties kunnen aflopen en hun de theorie, de onderzoeken en de resultaten kunnen presenteren. Maar als ik mijn tijd besteed om wetenschappers te overtuigen, verlies ik tijd om de levens te redden van mensen die werkelijk aan ziekten ten onder dreigen te gaan. Ik heb mijn keuze gemaakt. Ik wil mijn aandacht geven aan de mensen die er ontvankelijk voor zijn, die EM-X werkelijk nodig hebben, en níet aan degenen die het bij voorbaat verdacht vinden.’
EM-X is geen medicijn. De kosten voor de erkenning van een medicijn door officiële instanties zijn hoog. Er moet een reeks kostbare onderzoeken over het bewijs van werkzaamheid en bijwerkingen worden geleverd. Dat is in de praktijk alleen weggelegd voor kapitaalkrachtige ondernemingen, niet voor de EM Research Organization die het vooral moet hebben van welwillende donateurs. Nu wordt EM-X als ‘frisdrank’ verkocht in landen, uiteenlopend van de Verenigde Staten tot Kenia en van Indonesië tot Brazilië. Maar gezien de prijs – zeventig euro per halve liter – en de uiterst sterke werking op het lichaam zal er niemand zijn die het zomaar achteroverslaat.
Toch is er een andere reden waarom EM-X geen medicijn is en nooit zal worden. Uit principe wil Higa er geen medicijn van maken. ‘Als EM-X een medicijn is,’ redeneert Higa, ‘kun je het alleen nog op doktersrecept krijgen. En je komt alleen bij een dokter wanneer je ziek bent. Ik vind dat je het zover niet moet laten komen. Ik beschouw gezondheid als een kwestie van eigen verantwoordelijkheid. Niet jouw arts, maar jijzelf hebt de verantwoordelijkheid jezelf gezond te houden. Dat betekent dat je – wanneer je daartoe in de gelegenheid bent – gezond moet eten en eventueel preventieve supplementen moet nemen wanneer je die nodig hebt. Als wij eraan zouden werken om van EM-X een erkend medicijn te maken, zou dat in tegenspraak zijn met mijn filosofie.’
Zo zijn er meer regels en wetten van de gevestigde orde waaraan Higa zich weigert te conformeren. Die houding is tekenend voor de opvattingen van een wetenschapper die resultaat altijd belangrijker heeft gevonden dan theorie. Op de landbouwuniversiteit op Okinawa maakte hem dat een buitenbeentje, schrijft hij in Effectieve micro-organismen: Voor een duurzame landbouw en een gezond milieu, in Japan het populairste boek dat hij tot dusver heeft geschreven over EM en dat inmiddels is uitgebracht in verschillende talen, waaronder het Engels, Duits, Koreaans en Chinees.
‘Ik vrees dat ik wat teveel had gehamerd op de praktische toepassingen van een feit, theorie of technologie,’ schrijft hij over de sfeer op de universiteit, ‘want het duurde niet zo lang of ik ontdekte dat ik een wat ongelukkige reputatie had opgebouwd. Omdat ik niet was geïnteresseerd in theoretische discussies, werd ik door mijn collega’s geregeld afgepoeierd. Ik vond op mijn beurt dat zij de essentiële aard van een academische studie niet begrepen.’
De aannames over de werking van EM-X zijn niet geheel uit de lucht gegrepen. Er bestaan wel degelijk studies. Uit onderzoek van Mamdooh Ghoneum, immunoloog aan de universiteit van medicijnen en wetenschap van Drew in Californië, blijkt dat EM-X de activiteit van de NK-cellen stimuleert: onmisbaar in de strijd tegen kanker. Ook de activiteit van de cellen van het immuunsysteem wordt verhoogd.
En dan is er het werk van Okezie Aruoma, verbonden aan de faculteit scheikunde van de Londense Queen Mary universiteit, die over zichzelf zegt dat hij de eerste is ‘die fundamenteel onderzoek naar EM-X doet’. Zijn onderzoeken worden gepubliceerd in Europese wetenschappelijke tijdschriften. Zijn meest recente studie toonde aan, dat anti-oxidanten het centraal zenuwstelsel beschermen. ‘Op basis van mijn onderzoek met ratten’, concludeert Aruoma, ‘heb ik aanwijzingen dat een behandeling met EM-X gunstig zou kunnen uitpakken voor mensen met onder meer de ziekte van Alzheimer, MS, epilepsie, de ziekte van Parkinson en dementie.’ Alle onderzoeken komen in feite op hetzelfde neer: EM-X doet een beroep op krachten die het lichaam van nature bezit. Daarom ook is het antwoord van Higa op alle gevallen waar EM-X níet werkt: méér EM-X. Het niveau van oxidatie in het lichaam is dan vermoedelijk hoog, waardoor meer anti-oxidanten nodig zijn. Mensen in ontwikkelingslanden zullen met minder toekunnen om effect te bereiken. Zij leven, aldus Higa’s redenering, in omstandigheden waarin hun microleven nog redelijk intact is gebleven. Ze zijn niet gewend geraakt aan conventionele medicijnen en hebben ook minder residuen van pesticiden in hun lichaam. Slechts 1 of 2 milliliter EM-X zou al voldoende zijn om een behoorlijke werking bij een zieke te bereiken.
Hoe anders is het in rijke landen, zeggen de artsen die op Okinawa zijn verzameld. Chemische medicijnen, kunstmeststoffen, residuen van pesticiden, stress en tabak stimuleren de productie van vrije radicalen. Tegelijk zijn westerlingen vanwege de sterk verbeterde hygiënische omstandigheden vatbaarder geworden voor bijvoorbeeld ziekenhuisinfecties of allergische reacties, die vroeger nooit zo massaal voorkwamen. Ofwel: in het moderne leven zullen anti-oxidanten een steeds belangrijkere rol spelen.
Toch werkt EM-X niet altijd. In zijn presentatie vertelde Shigeru Tanaka over patiënten met overmatig cholesterol in het bloed. Tanaka deed een klein onderzoekje in zijn kliniek en ontdekte dat ongeveer de helft van de mensen met deze aandoening respondeert. Kan er wellicht sprake zijn van het placebo-effect? Tanaka schudt het hoofd. ‘Het placebo-effect sluit ik geheel uit en daar heb ik één doorslaggevende reden voor: EM-X werkt bij dieren – en zoals u weet, hebben dieren geen weet van de medicijnen die ze krijgen toegediend.’
In feite is Tanaka op deze manier met EM-X in aanraking gekomen, schrijft hij in het boek EM-X: Over de genezende kracht van anti-oxidanten uit Effectieve Micro-organismen (EM). Tanaka hoorde al meer dan tien jaar geleden van EM-X en ging experimenteren bij honden, vogels, varkens en koeien. De arts mengde het kostbare drankje door het voer en constateerde snelle verbeteringen in hun gezondheid. ‘Zelfs dieren die leden aan varkenspest of aan uierontstekingen toonden uitstekende genezingsresultaten.’ Pas daarna nam Tanaka het zelf. ‘In mijn vorige functie, als burgemeester van Wako, rende ik van het ene banket naar het andere, zonder het vereiste dieet na te komen. En wat bleek? Mijn suikerziekte nam af. Nog altijd kan ik de bloedspiegelwaarden van een gezond mens behouden. En ik kon met minder slaap toe, wat bijzonder goed uitkwam omdat de politieke zaken van alledag mij onder permanente stress hielden. Ik beschouw het zelfs als een positief teken, dat ik na het innemen van EM-X beter alcohol kan verdragen. Het gebruik van alcohol vereist een versterkte inspanning van de lever.’
Hoe heilzaam EM-X ook moge zijn voor de moderne mens, Higa zal er geen reclame voor maken, zo bezweert hij. Terwijl farmaceutische bedrijven grote sommen geld besteden aan de promotie van hun geneesmiddelen, weigert Higa zijn producten op een dergelijke manier onder de aandacht te brengen. ‘Zelfs als ik genoeg geld had om reclame voor EM-X te maken, zou ik het daar nog niet voor gebruiken’, zegt hij. ‘Mensen zouden worden aangetrokken door een mooie poster of een vrolijke commercial. Ze zouden er een flesje van gaan proberen, maar wanneer ze daarvan geen onmiddellijk effect ondervinden, zullen ze ermee stoppen. Ze zullen overstappen op een ander supplement waarvoor wordt geadverteerd, of dat in de aanbieding is. Zo werkt het niet, is mijn overtuiging. Ik denk dat mensen het concept van de EM-technologie moeten begrijpen, anders is het zinloos. Daarom zal ik EM-X nooit agressief op de markt zetten en nooit aan mensen opdringen. Het beste dat je kunt doen, is erover praten, zodat het nieuws zich verspreidt. Dat klinkt heel logisch, maar de moderne samenleving werkt precies omgekeerd. De primaire reactie bij een bruikbare ontdekking is dat juist zo weinig mogelijk mensen ervan moeten weten, totdat veilig is gesteld dat je er zo veel mogelijk geld aan kunt verdienen. Ik doe daar niet aan mee.’
In een tijd dat iedere uitvinder eerst aan zijn patent lijkt te denken, heeft Higa besloten geen patent te vragen op de EM-technologie of de producten die eruit voortkomen, zoals EM-X. Dat zou hij maar vreemd vinden. Immers, de technologie is gebaseerd op micro-organismen, op de natuur. En alles wat er in de natuur bestaat, moet volgens hem het gemeenschappelijke bezit zijn van elke man, vrouw en kind op deze planeet. Hoe zou iemand dat voor zichzelf kunnen claimen?
Rijk is Higa er dan ook niet van geworden. Over hem wordt gezegd dat hij nooit een cent heeft verdiend aan EM. Hij neemt genoegen met zijn salaris voor het hoogleraarschap aan de universiteit. Medewerkers vertellen graag dat hij met zijn vrouw nog altijd in dezelfde bescheiden woning huist als twintig jaar geleden. De hoge prijs – zeventig euro – van een halve liter EM-X heeft te maken met het kostbare en tijdrovende productieproces. Higa heeft al vele keren beloftes gedaan de prijs in geen geval te verhogen, maar juist te verlagen, wat hij inderdaad meermalen heeft gedaan.
Uiteindelijk zal de geneeskunde zich moeten richten op preventie. Dat meent Kazuo Minami, hoofd van de Japanse afdeling van de Wereldgezondheidsorganisatie. ‘In Japan blijven de kosten van gezondheidszorg almaar stijgen’, meent Minami. ‘Dat is geen houdbare situatie. De kosten worden veel te hoog als we zo blijven doorgaan. We kunnen ziekte niet terugdringen als we afhankelijk blijven van westerse medicijnen. Ik geloof dat het essentieel is om preventieve behandelingen te stimuleren. Ik ben er van overtuigd dat EM-X daarin een belangrijke rol kan spelen.’ Die mening wordt gedeeld door Kazuhiko Atsumi, professor emeritus van de universiteit van Tokyo. De 75-jarige nestor van de Japanse medische wetenschap, die pionier was in technologische doorbraken als het kunstmatige hart en laserbehandelingen, voorspelt het naderende einde van de moderne westerse medicijnen. ‘We staan op een breekpunt in de medische geschiedenis’, beweert Atsumi. ‘We beseffen dat westerse medicijnen lang niet bij alle aandoeningen zo succesvol zijn als altijd werd beweerd, dat de werking van alternatieve medicijnen door de conventionele wetenschap niet kan worden verklaard, en dat de kosten voor onze gezondheidszorg te hoog worden. Dan is er maar één oplossing: preventie. De bestaande supplementen – in de vorm van vitaminen en mineralen – zullen blijven bestaan, maar de kracht van EM-X zal altijd sterker zijn, omdat er nu eenmaal meer bio-actieve stoffen in zitten. EM-X is volgens mij het beste wat de menselijke gezondheid kan overkomen.’
Een revolutionair vindt Higa zichzelf niet. Eerder een re-evolutionair, glimlacht hij, verwijzend naar de anaërobe micro-organismen die in vroeger tijden hun aanleg tot anti-oxidatie ontwikkelden (zie kader ‘Het geheim van EM-X’). Toch meent hij dat het gebruik van de EM-technologie de ideale methode is voor een duurzame, natuurvriendelijke landbouw, die niet alleen ruim voldoende produceert om de groeiende wereldbevolking te voeden, maar bovendien zulke gezonde voedingsmiddelen opleveren, dat veruit de meeste ziekten en aandoeningen tot het verleden zullen behoren. In die droom neemt EM-X maar een tijdelijke, bescheiden rol in, zegt Higa. ‘Voor boeren is het erg goedkoop om de EM-technologie toe te passen in de landbouw, zeker vergeleken met de hoge kosten van bestrijdingsmiddelen en kunstmest, die dan overbodig zijn geworden. Als je voeding tot je neemt die met EM is verbouwd, heb je zulk gezond voedsel, dat je EM-X helemaal niet nodig hebt. Daarom gaat mijn aandacht ook liever uit naar de toepassingen van EM in de land- en tuinbouw, de veehouderij en de visserij, omdat we daarmee een schonere omgeving creëren waarin we onze voeding verbouwen. Als het milieu om je heen slecht is, kun je je lichamelijke gezondheid toch niet zelf bepalen?’
‘Als steeds meer mensen EM-technologie toepassen in hun leven, zal de gezondheid van mensen en het milieu enorm vooruitgaan’, gaat Higa verder. ‘Er zal bovendien meer te eten zijn, omdat de opbrengst per hectare toeneemt wanneer je EM toepast in de land- en tuinbouw. Veel mensen op de wereld maken zich zorgen of ze wel genoeg te eten hebben. Ze merken de nadelen van de vervuiling om hen heen, zeker in landelijke gebieden of in sloppenwijken, waar afval en water grote problemen vormen. Ook voor die problemen biedt de technologie van EM oplossingen.’
Wanneer het zo ver is, dat zijn technologie alom wordt toegepast? ‘In mijn meest optimistische prognoses’, blikt Higa vooruit, ‘kan het over tien jaar al zover zijn. Ik ben optimist, maar het is eerlijk waar: het laatste jaar heb ik op het gebied van EM al meer zien gebeuren dan in de negentien jaren daarvoor.’
Voor meer informatie: www.emtechnologynetwork.org, www.emtech.org en www.emro.co.jp/english.
